گزارش انفجار بندر شهید رجایی بندرعباس

مقدمه

این گزارش قصد دارد تا وقوع انفجار و آتش سوزی در بندر شهید رجایی بندرعباس را بررسی کند و ابعاد مختلف این حادثه تلخ را تحلیل نماید. بندر شهید رجایی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین بنادر کانتینری ایران با ظرفیت ۸ میلیون TEU به عنوان یکی اصلی ترین پایگاه های اقتصادی ایران بسیار حائز اهمیت است و انفجار آن در 6 اردیبهشت 1404 پیامدهای چشمگیری از نظر انسانی، اقتصادی و زیست‌محیطی به‌ دنبال داشت. بر اثر این انفجار ده‌ها نفر کشته و صدها نفر مجروح شدند و انبوهی از کالا و سازه‌های بندری آسیب دید، ابعاد این حادثه به حدی بود که تخمین خسارات احتمالی وارده در حال حاضر ممکن نیست. گزارش‌ها علت حادثه را ناشی از انفجار مواد شیمیایی نگهداری شده در کانتینرهای دپو شده در بندر شهید رجایی اعلام کردند، هرچند هنوز تحقیقات رسمی در جریان است اما شاهدان عینی می‌گویند که ابتدا یک آتش‌سوزی جزئی در محدوده اسکله کانتینری شرکت سینا رخ می‌دهد اما به دلیل دمای هوای ۴۰ درجه و انباشت مواد اشتعال‌زا، این آتش به سرعت تسری پیدا کرده و سبب انفجار شده است. در این مقاله، ابتدا با ارائه شرحی از حادثه و نتایج آن مورد بررسی قرار میگیرد و سپس با بررسی علل احتمالی انفجار، عملیات امدادرسانی، تلفات انسانی و خسارات مالی و زیست‌محیطی، ابعاد حقوقی و واکنش رسانه‌ها تحلیل می‌گردد. همچنین با مقایسه این رویداد با حوادث مشابه جهانی، رویکرد ایمنی بنادر ایمن را مورد ارزیابی قرار می‌دهیم.

مقدمه

بندر شهید رجایی در نزدیکی بندرعباس، مرکز استان هرمزگان، واقع شده است و از نظر توان عملیاتی، بزرگ‌ترین بندر کانتینری ایران به شمار می‌آید. این بندر حدود ۸۵ درصد از حمل و نقل کانتینری کشور را مدیریت می‌کند و به‌عنوان هاب اصلی واردات و صادرات ایران عمل می‌نماید. مجاورت این بندر با تنگه هرمز – که روزانه یک‌پنجم نفت جهان از آن عبور می‌کند – اهمیت استراتژیک فراوانی به آن بخشیده است. از سوی دیگر، تحریم‌های بین‌المللی و کمبود قطعات و تجهیزات استاندارد صنعتی در سال‌های اخیر موجب شده است که زیرساخت‌های بنادر ایران با چالش‌های ایمنی روبه‌رو باشند.

شرح حادثه

حادثه انفجار اسکله شهید رجایی بعد از ظهر حوالی ۱۲:۲۰ ظهر روز شنبه ۶ اردیبهشت ۱۴۰۴ رخ داد. بر اساس گزارش‌ها، یک انفجار اولیه در محدوده کانتینرهای بندری به وقوع پیوست که به‌سرعت تبدیل به آتش‌سوزی گسترده‌ای شد. در دقایق پس از آن، انفجارهای پیاپی رخ داد که شدت بسیار بالایی داشتند. تصاویر منتشرشده از محل حادثه نشان می‌دهند که در محل انفجار دهانه‌ای عمیق و ده‌ها کانتینر و سازه بتنی متلاشی شده‌اند و ستون‌های سنگین دود غلیظ به آسمان برخاسته است. ساکنان مناطق مجاور می‌گویند صدای انفجار در فواصل چند ده کیلومتری شنیده شده است. به گفته مقامات محلی و روایت شاهدان عینی، شدت انفجار به‌حدی بود که ساختمان‌هایی که با کیلومترها فاصله از محل حادثه مستقر بودند آسیب دیده اند .

این بندر به دلیل ابعاد و اهمیت آن،محل تردد مداوم وسایل نقلیه سبک و سنگین می باشد؛. منابع خبری در روزهای پس از حادثه از ایجاد چاله عمیقی خبر دادند که در محل انفجار ایجاد شده است. مدارس و ادارات نواحی مجاور در پی هشدار خطر آلودگی هوا تعطیل شد و مسیرهای عبور و مرور توسط نیروهای انتظامی مسدود گردید.

علل حادثه

علت دقیق انفجار همچنان موضوع تحقیقات رسمی است ، اما بررسی‌های اولیه حاکی از انفجار چند کانتینر حاوی مواد شیمیایی خطرناک است. برخی گمانه زنی ها حاکی از آن است که محموله‌ای شامل موادی مانند پرکلرات سدیم یا آمونیوم پرکلرات در بندر تخلیه شده بود و احتمالاً اشتعال این ماده موجب بروز انفجار اولیه شده است. با وجود گمانه زنی هایی در مورد انبار کردن سوخت جامد موشکی، مقامات رسمی ایران هرگونه ارتباط بین حادثه و سوخت جامد موشکی را رد کردند و تأکید دارند که حادثه صرفاً ناشی از اشتعال مواد صنعتی و شیمیایی بوده است. در بیانیه‌های اولیه، سازمان مدیریت بحران استان هرمزگان علت این انفجار را وقوع آتش‌سوزی در کانتینرهای حامل مواد شیمیایی و صنعتی اعلام کرده است.

از دیدگاه فنی، احتمال سهل‌انگاری در فرایند استقرار کانتینر یا حمل و نقل مواد خطرناک مطرح است. این‌گونه حوادث گاه به دلیل نقص در سیستم‌های هشداردهنده، تخلیه نادرست بار یا نگهداری نامناسب مواد خطرناک رخ می‌دهند. برخی تحلیلگران بر این باورند که نواقص تجهیزاتی و فقدان استانداردهای پیشرفته در مدیریت محموله‌های شیمیایی، می‌تواند علت وقوع چنین انفجارهایی باشد. علاوه بر این، وجود بار زیاد کاری و کمبود پرسنل آموزش‌دیده در بنادر کشور ممکن است بر واکنش سریع کارکنان در برابر آتش‌سوزی اولیه تأثیر منفی گذاشته باشد.

در عین حال، گمانه زنی در مورد هرگونه اقدام خرابکارانه نیز مطرح شده است؛ اما مقامات رسمی تاکنون شواهدی دال بر دخالت عمدی ارائه نکرده‌اند. همچنین احتمال نامتعارف بودن شرایط محیطی مثل نشتی یا انتشار گازهای قابل اشتعال در مجاورت کانتینرها نیز مورد بررسی قرار می‌گیرد. با این وجود، سازمان‌های متولی ایمنی صنعت حمل‌ونقل دریایی مانند سازمان بین‌المللی دریانوردی (IMO) و یا سازمان بنادر و دریانوردی جمهوری اسلامی ایران بر این نکته تأکید دارند که وقوع انفجار در بنادر، نشان‌دهنده نیاز به بازنگری اساسی در روندهای نظارتی و تقویت سیستم‌های پیشگیری و ایمنی در بنادر است.

عملیات امدادرسانی

در پی وقوع انفجار، فوراً تدابیر اضطراری و واکنش سریع در بندر شهید رجایی اجرا شد. نیروهای آتش‌نشانی و مدیریت بحران استان هرمزگان به‌سرعت به محل اعزام گردیدند تا آتش‌را مهار کنند. تیم‌های سازمان هلال‌احمر نیز با تشکیل اورژانس‌های صحرایی و استقرار آمبولانس در محل و جاده‌های منتهی به بندر مشغول رسیدگی به مصدومان شدند. سایر نهادهای امدادی مانند نیروهای انتظامی و ارتش در روند عملیات حضور یافتند.

• سازمان آتش‌نشانی با استقرار خودروهای سنگین و پشتیبانی فنی در نقاط مختلف بندر، عملیات خاموش‌سازی اولیه را انجام داد.
• هلال‌احمر چندین ایستگاه درمانی موقت و اورژانس پزشکی در اطراف بندر برپا کرد و مجروحان را به سرعت به بیمارستان‌ها منتقل نمود.
• بالگردهای امدادی نیز در حمل هوایی مصدومان و اطفای حریق در نقاط دشوار دسترسی مشارکت داشتند.

با تلاش این تیم‌های تخصصی، تا صبح روز بعد بیشتر حریق‌های شدید کنترل شد، هرچند هنوز آتش در برخی کانتینرهای کوچک‌تر و زیرساخت‌های اطراف به‌صورت نقطه‌ای در حال مهار بود. وزارت بهداشت نیز به‌دلیل انتشار دودهای سمی، وضعیت اضطراری اعلام کرد تا امکانات درمانی به کمک بیماران دچار مسمومیت‌های تنفسی و سوختگی آید. در نهایت با غروب آفتاب دوشنبه 8 اردیبهشت ماه پایان عملیات ملی اطفای حریق اسکله شهید رجایی اعلام شد.

تلفات

این حادثه در بندر شهید رجایی تلفات جانی و خسارات مالی قابل‌توجهی برجای گذاشت. آمار اولیه از جان‌باختن ده‌ها نفر حکایت داشت. بر اساس اعلام‌ رسمی، دست‌کم 70 تن کشته و بیش از 1000 نفر مجروح شدند. از میان کشته‌شدگان برخی را کارگران بندر و برخی دیگر را کسانی تشکیل می‌دادند که در کامیون‌ها یا ماشین‌های پارک شده در آن حوالی حضور داشتند. همچنین تعدادی از نیروهای امدادی و انتظامی در حین عملیات نجات دچار آسیب شدند.

در میان مجروحان، شمار زیادی دچار سوختگی‌های شدید، شکستگی‌های استخوانی و آسیب‌های ناشی از موج انفجار شده‌اند. برخی گزارش‌ها اشاره می‌کنند که ده‌ها نفر از مجروحان به علت شدت آسیب در بخش مراقبت‌های ویژه بستری شدند. مدیرعامل جمعیت هلال‌احمر کشور اعلام کرد که از مصدومان این حادثه حدود 70 نفر در بیمارستان‌های استان  تحت مراقبت قرار دارند. بلافاصله پس از وقوع حادثه، آمادگی ارسال ۸۰۰ واحد خون از تهران وجود داشت و واحدهای انتقال خون استان نیز در آماده‌باش کامل بودند.

معاون درمان وزارت بهداشت گفت: خوشبختانه با مشارکت سریع و خودجوش مردم، نیازی به استفاده از حجم وسیعی از ذخایر خونی نشد. خون مورد نیاز از داخل استان و در صورت نیاز از تهران و شیراز تأمین و منتقل شد، و کمبود خاصی در این حوزه وجود نداشت.

شدت جراحات و سوختگی شدید برخی از قربانیان حادثه که نزدیک به محل انفجار بودند به حدی بود که امکان شناسایی هویتی آن ها وجود نداشت که از خانواده مفقودان، به روش‌ (DNA) به هدف شناسایی نمونه‌گیری می‌شود. بحران روحی و روانی ناشی از این حادثه مشابه با حوادثی نظیر آتش سوزی ساختمان پلاسکو و یا سقوط هواپیمای اوکراینی بود. خانواده‌های داغدار و آسیب‌دیدگان، نیاز به حمایت روانی داشته و جلسات مشاوره و کمک‌های اجتماعی از سوی سازمان‌های مربوط و همچنین سازمان های مردم نهاد در این خصوص ترتیب یافته است. در این بحران هزار و پانصد پرستار در مراکز درمانی دولتی و غیردولتی بندرعباس مشغول ارائه خدمت بوده‌اند. از سوی دیگر، واکنش های اجتماعی نسبت به این حادثه از همان ساعات اولیه نشان از همبستگی ملی جامعه ایرانی در مقابل بحران های مشابه دارد.

خسارات مالی

انفجار مهیب و آتش‌سوزی پس از آن خسارات فراوانی به سازه‌ها و تجهیزات بندری وارد ساخت. انبوهی از کانتینرهای باربری طعمه حریق شدند و تعداد زیادی از جرثقیل‌ها، سکوها و انبارهای کالا به‌طور گسترده دچار آسیب دیدند. برآوردهای اولیه نشان می‌دهد که هزینه مرمت زیرساخت‌ها و بازسازی تجهیزات بندر به صدها میلیارد تومان می‌رسد. علاوه بر این، کالاهای با ارزشی که در کانتینرهای منهدم‌شده قرار داشتند نیز نابود شدند یا به‌شدت آسیب دیدند.

از طرفی، تأثیرات غیرمستقیم اقتصادی این حادثه نیز قابل توجه است. با توجه به این‌که بندر شهید رجایی حدود ۸۰ درصد کالاهای وارداتی کشور را پشتیبانی می‌کند، تعطیلی موقت بخش‌هایی از آن می‌تواند منجر به اختلال در زنجیره تأمین کالاهای اساسی شود. بلافاصله پس از انفجار، نگرانی‌هایی در مورد کمبود برخی اقلام ضروری به ویژه مواد غذایی و دارویی مطرح شد؛ هرچند مسئولان پس از چند روز اعلام کردند که بخش اعظم ظرفیت بندر همچنان فعال است و کمبود جدی پیش‌بینی نمی‌شود همچنین در پی وقوع حادثه انفجار در بندر شهید رجایی، کشتی‌های حامل کالاهای اساسی به بندر امام خمینی(ره) هدایت شده‌اند.  با این حال، اختلال احتمالی در روند واردات و صادرات طی هفته‌های بعد از حادثه می‌تواند هزینه‌های اضافی برای بازرگانان ایجاد کند.

سازمان‌های بیمه‌ای نیز در حال برآورد خسارت‌های مالی این حادثه هستند. پرداخت غرامت به کشته‌شدگان، هزینه درمان مجروحان و مرمت زیرساخت‌ها، بار مالی سنگینی بر دوش شرکت‌های بیمه و دولت گذاشته است. گزارش ها حاکی از آن است که شرکت های بیمه بخشی از خسارات جانی را قالب دیه و بخشی از خسارات مالی این حادثه به خانواده جان باختگان و متضررین این حادثه پرداخت شده است.

پیامدهای زیست‌محیطی

انفجار و آتش‌سوزی گسترده موجب انتشار حجم زیادی از آلاینده‌های سمی در هوا و خاک منطقه بندر شهید رجایی شد. دود سیاه و غلیظ حاوی ذرات معلق و ترکیبات شیمیایی ناشی از سوختن کانتینرها و مواد صنعتی، آلودگی هوا را تشدید نمود. وزارت بهداشت در پی این موضوع وضعیت اضطراری اعلام کرد. ترکیباتی مانند پرکلرات سدیم یا آمونیوم پرکلرات، در صورت انتشار در هوا، برای سلامتی مردم مضر هستند و می‌توانند عوارض تنفسی و طولانی‌مدت ایجاد کنند.  دود و گازهای ناشی از سوخت مواد شیمیایی می‌تواند به مخاط تنفسی آسیب جدی برساند. به همین دلیل، از ساکنان نزدیک محل حادثه درخواست شد تا در منزل بمانند و از تردد غیرضروری جلوگیری کنند.

به‌طور کلی، پیامدهای زیست‌محیطی چنین حوادث صنعتی در درازمدت عواقب نامطلوبی برای محیط‌زیست به همراه دارد و بخش عمده آن بستگی به شدت آلودگی و استمرار آن در منطقه دارد. پایش مستمر و برنامه‌های جبران زیست‌محیطی برای پاکسازی و بازتوانی خاک و آب‌های آلوده باید پس از فروکش کردن حریق آغاز شود.

ابعاد حقوقی

بخشی از پیگیری‌های پس از انفجار به ملاحظات حقوقی و تعیین وضعیت حقوقی این حادثه دارد. مقامات قضایی و بازرسی کشور بلافاصله پس از حادثه مأمور بررسی علل و تعیین مقصر احتمالی شدند. در صورت احراز سهل‌انگاری یا تخلف در مراحل حمل یا انبارش مواد خطرناک، افراد و نهادهای خاطی می‌توانند طبق قوانین جزایی و انتظامی تحت پیگرد قرار گیرند. حمل و نگهداری مواد شیمیایی باید با مجوزهای خاص و رعایت الزامات ایمنی صورت گیرد؛ در غیر این صورت مرتکبان تخلف در این امر ممکن است مسئول تبعات این حادثه شناخته شوند.

از منظر بین‌المللی نیز نکات حقوقی مطرح است. قواعد مرتبط با حمل‌ونقل دریایی بین المللی نیز مقررات مشخصی برای جابجایی محموله‌های خطرناک دارند؛ در صورت نقض این قوانین از سوی شرکت‌های حمل‌ونقلی، فرآیند احقاق حقوق متضرران در دادگاه‌ها و مراجع مربوطه پیگیری خواهد شد.

از نظر مدنی، دولت و شرکت‌های بیمه نیز باید در قبال قربانیان پاسخگو باشند. مالکان کالاهای آسیب‌دیده و آسیب دیدگان حق دارند خسارات وارده را مطالبه کنند. تشدید استانداردها و ایجاد پروتکل‌های سختگیرانه برای نگهداری و حمل مواد شیمیایی یکی از نتایج احتمالی این بررسی‌های حقوقی خواهد بود.

پوشش رسانه‌ای

رویداد انفجار بندر شهید رجایی بلافاصله پوشش گسترده خبری داخلی و بین‌المللی یافت. در رسانه‌های رسمی داخلی عمدتاً بر مهار آتش و بسیج امکانات امدادی تأکید شد و خبرگزاری‌های دولتی تلاش کردند از انتشار شایعات جلوگیری کنند. آن‌ها گزارش دادند که کارکنان بندر در حال مهار حریق هستند و به خانواده‌های قربانیان تسلیت گفتند. در مقابل، رسانه‌های بین‌المللی و برخی شبکه‌های اجتماعی به بررسی علل احتمالی ماجرا پرداختند و نشت احتمالی سوخت موشک یا خرابکاری را مطرح کردند. این رسانه‌ها با استناد به تصاویر ماهواره‌ای و گزارش‌های آژانس‌های خبری، صحنه‌های هولناک انفجار را بازتاب دادند و درباره گستردگی خسارات هشدار دادند.

در شبکه‌های اجتماعی نیز ویدئوها و عکس‌های متعددی منتشر شد که صحنه‌هایی از لحظه انفجار و دود سیاه به نمایش می‌گذاشت. کاربران در فضای مجازی این حادثه را با حوادث بندری مشهور جهان مانند انفجار بیروت مقایسه کردند و خواستار شفاف‌سازی سریع علت آن شدند. همچنین، برخی از خبرگزاری‌های خارجی با ایجاد نقشه‌های تعاملی و گزارش‌های تحقیقی، اهمیت بندر شهید رجایی در تجارت جهانی را شرح دادند و به پیامدهای اقتصادی پرداخته‌اند.

مقایسه حوادث جهانی

در سطح جهانی نیز چند حادثه انفجاری در بنادر مشابه رخ داده که هر یک درس‌های مهمی برای صنعت حمل‌ونقل دریایی داشته‌اند:

• بندر بیروت (لبنان 2020) انفجار بزرگ در انبار آمونیوم نیترات در بندر بیروت باعث کشته شدن بیش از صدها نفر و زخمی شدن چند هزار نفر شد. این حادثه نشان داد که ذخیره حجم بالای مواد شیمیایی خطرناک بدون نظارت کافی می‌تواند فاجعه‌بار باشد.
• بندر تیانجین (چین 2015) انفجارهای متعدد در یک انبار کالاهای خطرناک در بندر تیانجین بیش از صدها نفر را به کام مرگ کشاند. این حادثه نیز به دلیل نگهداری بی‌ضابطه مواد شیمیایی و ناقص بودن استانداردهای ایمنی رخ داد.
• بندر داسان (کره جنوبی ۲۰۱۴) انفجار در یک مجتمع بندری باعث مرگ بیش از ده ها کارگر و شدیدترین پیامدها شد. علت این حادثه نگهداری آمونیوم نیترات در کنار مواد احتراقی اعلام شد.
• تیگزار شهر تگزاس (آمریکا ۱۹۴۷)یکی از بزرگ‌ترین حوادث صنعتی-بندری تاریخ به شمار می‌آید که انفجار کشتی حامل آمونیوم نیترات باعث کشته شدن حدود ۶۰۰ نفر شد. این واقعه بر اهمیت تدوین قوانین سختگیرانه درباره نگهداری مواد ناسالم تأکید کرد.

این حوادث جهانی، شباهت‌هایی با رخداد بندر شهید رجایی دارند؛ از جمله نگهداری حجم زیاد مواد شیمیایی خطرناک بدون تدابیر مناسب.

تجارب به‌دست‌آمده حاکی از این است که آموزش مستمر پرسنل، آزمایش مداوم تجهیزات ایمنی و شفافیت در اطلاع‌رسانی از جمله راهکارهایی هستند که در کشورهای مختلف پس از چنین فاجعه‌هایی دنبال شده‌اند.

ایمن‌ترین بنادر

با مقایسه عملکرد بنادر جهان، می‌توان نمونه‌هایی از بنادر با بالاترین سطوح ایمنی را معرفی کرد:

• بندر سنگاپور: یکی از مدرن‌ترین بندرهای جهان است که با بکارگیری فناوری‌های پیشرفته (مانند سیستم‌های خودکار بارانداز و نظارت دیجیتال) و آموزش مداوم کارکنان، توانسته است کمترین حوادث صنعتی را داشته باشد.
• بندر روتردام (هلند) بزرگ‌ترین بندر اروپا تمرکز ویژه بر استانداردهای زیست‌محیطی و ایمنی، ساختار مدیریتی شفاف و اجرای دقیق مقررات بین‌المللی، این بندر را به الگویی برای مدیریت ریسک‌های صنعتی تبدیل کرده است.
• بندر جبل علی (دبی، امارات) این بندر منطقه خلیج فارس دارای پروتکل‌های سختگیرانه در انبارش کالاها است. انطباق کامل با دستورالعمل‌های جهانی و فراهم کردن امکانات پیشرفته اطفای حریق، ضریب وقوع حوادث را به حداقل رسانده است.
• بندر شانگهای (چین)به‌عنوان پرظرفیت‌ترین بندر کانتینری جهان، زیرساخت‌های ایمنی گسترده‌ای دارد. مانیتورینگ لحظه‌ای محموله‌های حساس و برگزاری منظم دوره‌های آموزشی برای کارکنان، از ویژگی‌های بارز این بندر است.

این نمونه‌ها نشان می‌دهد که ایمنی بندری با سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین، نیروی انسانی متخصص و شفافیت مدیریتی حاصل می‌شود. در مقایسه با این استانداردها، بنادر کشورمان نیازمند ارتقای چشمگیر تجهیزات ایمنی و روش‌های نظارتی است تا از وقوع حوادث مشابه جلوگیری شود.

پیامدهای اجتماعی

انفجار بندر شهید رجایی نه‌تنها خسارات جانی و اقتصادی داشت، بلکه تبعات اجتماعی مهمی نیز به همراه داشت. نخستین پیامد، افزایش ترس و اضطراب در میان اهالی منطقه بندرعباس و حتی شهرهای مجاور بود. بسیاری از خانواده‌های قربانیان احساس ناامنی کردند و تا مدت‌ها اضطراب بازگشت عزیزان خود را داشتند. این مسأله منجر شد که سازمان‌های مردم‌نهاد و نهادهای دولتی برنامه‌های مشاوره و روانشناسی اضطراری برگزار کنند.

در سطح وسیع‌تر، این حادثه موجب بروز نارضایتی عمومی نسبت به مسئولان و نهادهای نظارتی شد. شهروندان خواستار پاسخگویی سریع و شفاف از سوی دولت و مقامات محلی بودند. فضای مجازی و رسانه‌ها نیز انتقادها را انعکاس دادند و توجه افکار عمومی را به فجایع احتمالی ناشی از سهل‌انگاری جلب کردند. این مسائل باراجتماعی را بر دوش دولت انداخت تا فورا پیگیری علل حادثه و جبران خسارات را به خانواده‌ها و بازماندگان در اولویت قرار دهد.

از سوی دیگر، اقتصاد خرد خانواده‌های آسیب‌دیده نیز تحت تأثیر قرار گرفت. بسیاری از قربانیان را کارگران، رانندگان و پرسنل خدماتی بندر تشکیل می‌دادند که نان‌آوران خانواده‌های خود بودند. غیبت این افراد از بازار کار یا ازکارافتادگی‌های بلندمدت، به سبد معیشت خانوارها ضربه وارد کرد.

در مجموع، پیامدهای اجتماعی این حادثه شامل اضطراب عمومی، بی‌اعتمادی به وضعیت ایمنی و نگرانی بابت آینده شغلی و مالی بازماندگان می‌شود. این مسائل نشان می‌دهد که ایمنی اجتماعی در کنار ایمنی فنی باید مد نظر سیاست‌گذاران قرار گیرد تا اعتماد مردمی بازسازی شود.

نتیجه‌گیری

انفجار بندر شهید رجایی بندرعباس رویدادی تلخ با پیامدهای گسترده بود که ضرورت توجه ویژه به ایمنی صنعتی در بنادر کشور را گوشزد می‌کند. این حادثه درس‌های مهمی از جمله اهمیت مدیریت صحیح مواد خطرناک، کارایی آموزش نیروی انسانی و شفافیت اطلاع‌رسانی به همراه دارد. بررسی حوادث مشابه در جهان تأکید می‌کند که اتخاذ استانداردهای جهانی و سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین می‌تواند خطر تکرار چنین فجایعی را کاهش دهد.

به همین دلیل، ضروری است که پس از اتمام فرآیند بازسازی فیزیکی بندر، نهادهای مسئول به بازنگری کامل در دستورالعمل‌ها و سازوکارهای نظارتی بپردازند. علاوه بر این، توجه به جبران خسارات انسانی، ارائه خدمات به آسیب‌دیدگان و احیای اعتماد عمومی نیز از جنبه‌های حیاتی مدیریت پس ازحادثه است. در نهایت، پیگیری حقوقی حادثه و اجرای عدالت می‌تواند تضمینی باشد بر تلاش برای جلوگیری از حوادث آتی و بهبود کیفیت ایمنی در زیرساخت‌های حیاتی کشور.

تنظیم و ویرایش : میلاد مرتضویان – امیرمحمد امیری