به گزارش گروه بینالملل مانا، کریدور آیمک که در سال ۲۰۲۳ رونمایی شد، به عنوان شریان اقتصادی واحد؛ جنوب آسیا، خاورمیانه و اروپا را از طریق خطوط کشتیرانی، راهآهن، خطوط لوله انرژی و کابلهای داده پرسرعت به هم متصل میکند. براساس برنامهریزی بنیانگذاران، این کریدور زمان و هزینههای حملونقل را در این سه منطقه کاهش و با افزایش نفوذ اقتصادی چین از طریق ابتکار کمربند و جاده (BRI) مقابله میکند.
البته، تحلیلگران هشدار میدهند که تکمیل این پروژه با توجه به پویاییهای سیاسی ناشی از درگیری غزه، امنیت منطقهای و هماهنگیهای فرامرزی پیچیده، همچنان چالشبرانگیز است.
هند و امارات متحده عربی در شانزدهمین نشست کمیسیون مشترک و همچنین در پنجمین گفتگوی راهبردی دوجانبه ابوظبی، تعهد خود را به اجرای آیمک تکرار و هر دو کشور بر تعمیق همکاری با کشورهای جنوب جهان تأکید کردند.
پس از مذاکرات ابوظبی، اس جایشانکار، وزیر امور خارجه هند، به اسرائیل سفر و با اسحاق هرتزوگ، رئیسجمهور، بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر و نیر برکت، وزیر اقتصاد و صنعت رژیم، دیدار و درباره تجارت و سایر مسائل از جمله کریدور آیمک، گفتوگو کرد. البته به باور تحلیلگران، آیمک همچنان یک پروژه روی کاغذ است تا عملی.
شانتی ماریت دسوزا، بنیانگذار و رئیس مؤسسه مطالعات استراتژیک مانترایا در گوا، گفت: بدون حل مسئله فلسطین، تصور اینکه آیمک فراتر از روی کاغذ پیش برود، دشوار است. البته، چنین اظهاراتی در گذشته نیز بارها مطرح شده بود که اغلب در راستای جان بخشیدن به این پروژه غیرقابل اجرا است.»
دسوزا گفت که تصرف غزه توسط اسرائیل و تنشهای ایران و اسرائیل عملاً ناقوس مرگ آیمک را به صدا درآورده است که ادامه پروژه را دشوار میکند، مگر اینکه «تغییر قابل توجه ژئوپلیتیکی» رخ دهد. اگرچه ساختوساز فیزیکی جنبه امکانپذیرتری دارد، اما توجیه اقتصادی چنین ابتکاری نیازمند یک محیط پایدار و مشارکتی است.
آنتونیو تاجانی، معاون نخست وزیر و وزیر امور خارجه ایتالیا، در سفر اخیر خود به هند در اوایل این ماه، ضمن دیدار با نارندرا مودی، نخست وزیر و برخی از وزرای هندی، موضوع آیمک را نیز مطرح کرد. وی اظهار داشت که در سفر خود به عربستان سعودی نیز در مورد این پروژه رایزنی کرده است.
اهمیت غزه
کریدور هند- خاورمیانه- اروپا از طریق امضای یادداشتتفاهم سال ۲۰۲۳ بین هند، عربستان، اتحادیه اروپا، امارات، فرانسه، آلمان، ایتالیا و ایالات متحده رسمیت یافت. کریستین کوتس اولریچسن، پژوهشگر خاورمیانه در مؤسسه بیکر دانشگاه رایس هوستون، خاطرنشان کرد که آیمک هنوز فراتر از مباحث دیپلماتیک پیشرفتی نداشته است. وی گفت: «یکی از بزرگترین و پایدارترین چالشهایی آیمک، جنگ غزه و گسترش درگیری منطقهای است.
طبق وبسایت این پروژه، ساخت اجزای کلیدی زیرساخت مانند خطوط ریلی جدید، بنادر و بزرگراهها در ماه آوریل آغاز شد که «گامی مهم در جهت تحقق آیمک» محسوب میشود. با این حال، هیچ اشارهای به نقاط عطف یا جدول زمانی هدفمند در این وبسایت نشده است.
اولریچسن اظهار داشت که هنوز اراده سیاسی قاطعی برای تکمیل این پروژه وجود ندارد. این امر راهاندازی پروژههای ویژه و تصمیمات سرمایهگذاری را به تأخیر انداخته است.»
طبق گزارش یک بنیاد تحقیقاتی، ایتالیا در ماه آوریل نمایندگان ویژهای را برای پروژه آیمک معرفی کرد، و هند و امارات متحده عربی نیز کار بر روی چارچوب نظارتی دیجیتال را در سطح دوجانبه آغاز کردهاند. هند در ماه آگوست میزبان نخستین جلسه نمایندگان و مدیران آیمک، از جمله نمایندگان ایالات متحده، امارات متحده عربی، فرانسه و ایتالیا بود که در مورد پیشبرد ابتکار اتصال ریلی بنادر رایزنی شد.
در ماه نوامبر، گروه آیمک در ایتالیا و با هدف تقویت حرکت دیپلماتیک در راستای این پروژه تأسیس شد و طبق برنامهریزیها، کنفرانسی مرتبط با آیمک در بهار سال آینده در شهر بندری «تریسته» ایتالیا برگزار میشود.
رابیندر ساچدف، تحلیلگر امور خارجه، یادآور شد که اینگونه اقدامات در مورد آیمک صرفاً «نشانههایی از قصد» است و هیچ نشانهای از برنامههای اجرایی وجود ندارد.
وی گفت: «هیچ یک از کشورهای اصلی از این پروژه خارج نشدهاند و آیمک همچنان با اهداف راهبردی هر یک از شرکا مانند رویکرد اتصالاتی هند، جاهطلبیهای خلیج فارس برای تثبیت لجستیک جهانی، تلاش اسرائیل برای ادغام اقتصادی منطقهای و انگیزه اروپا جهت تنوعبخشی و کاهش ریسک زنجیرههای تأمین، همسو است.»
به گفته این کارشناس، البته درگیری غزه برنامهریزی برای بخش خاورمیانه این کریدور، به ویژه هماهنگی زیرساختی بین عربستان و اسرائیل را پیچیده کرده است. از همین روی، تا زمانی که وضعیت غزه تثبیت نشود، احتمالا این پروژه به سمت ساختوساز فیزیکی حرکت نخواهد کرد.
باید توجه داشت که بدون مشارکت فعال عربستان به عنوان ستون فقرات ساختاری کریدور، پیشرفت معنادار آن غیرممکن است. از همین رو، تحقق کریدور زمینی به عادیسازی روابط عربستان و اسرائیل بستگی دارد که به دلیل درگیری غزه و محدودیتهای سیاسی منطقهای ناشی از آن، همچنان متوقف مانده است.
آنیل تریگونایات، دیپلمات سابق هندی، با ابراز موافقت با این دیدگاه، گفت که درگیریهای غرب آسیا، باوجود تعهد هند و سایر شرکای آیمک برای پیشبرد پروژه، مانع پیشرفت است. البته او به نکات مثبت متعددی مانند هماهنگسازی رویههای گمرکی بین هند و امارات، رایزنی هند و اردن در مورد کریدور در طول سفر اخیر مودی به عمان، و مذاکرات بین ایتالیا و یونان در مورد این پروژه اشاره کرد.
اما به باور ساچدف، دستیابی به موفقیت در توسعه کریدور آیمک مستلزم پیشرفت در چهار زمینه «جدول زمانی مشخص»، «برنامهریزی اجرایی»، «برآورد مالی» و «قراردادهای الزامآور» است؛ که در حال حاضر، هیچ یک از این عناصر به طور کامل مشاهده نمیشوند.
بلاگ خبری مکران آریا دریا
