پای مرغ در بازار داخلی ایران، محصولی با ارزش افزوده پایین به شمار می‌آید؛ اما در بسیاری از کشورهای آسیایی، یک ماده غذایی محبوب و پرمصرف است. همین تفاوت فرهنگی، فرصتی بی‌نظیر برای صادرات و ارزآوری ایجاد کرده است. در این مقاله، به تحلیل دقیق بازار صادرات پای مرغ ایران، مسیر فرآوری، زنجیره سرد، لجستیک، مقررات بین‌المللی و فرصت‌های آینده می‌پردازیم.
۱. ظرفیت تولید و روند صادرات پای مرغ در ایران
ایران سالانه حدود ۱۸۰ هزار تن پای مرغ تولید می‌کند؛ در حالی‌که مصرف داخلی آن حدود ۱۳۰ هزار تن است. مازاد تولید، فرصت مناسبی برای صادرات فراهم کرده است. به‌عنوان نمونه:
-
در سال ۱۴۰۳، حدود ۴۹ هزار تن پای مرغ صادر شده؛
-
در سال‌های اخیر، مذاکراتی برای صادرات مستقیم ۵۰ هزار تن به چین انجام شده که می‌تواند تحولی اساسی ایجاد کند.
کشورهایی مانند ویتنام، تایلند، هنگ‌کنگ، ارمنستان و چین از بازارهای هدف صادراتی پای مرغ ایران هستند.
۲. چرا کشورهای آسیایی عاشق پای مرغ هستند؟
در فرهنگ غذایی آسیای جنوب‌شرقی، پای مرغ جایگاه ویژه‌ای دارد:
-
در چین، پای مرغ منبع پروتئین ارزان برای طبقه کارگر است؛
-
در طب سنتی چینی، برای سلامت استخوان و جوان‌سازی پوست مصرف می‌شود؛
-
در کشورهایی مانند فیلیپین، مالزی و تایلند، یک میان‌وعده محبوب محسوب می‌شود.
چین به‌تنهایی بزرگ‌ترین واردکننده پای مرغ در دنیاست، با واردات بیش از ۱.۳ میلیون تن در سال.
۳. ارزش اقتصادی صادرات پای مرغ برای ایران
-
با تبدیل یک محصول کم‌ارزش داخلی به کالای صادراتی، پای مرغ نقش مؤثری در کسب درآمد ارزی دارد؛
-
تنها بازار چین می‌تواند ۱۵۰ تا ۳۰۰ میلیون دلار ارزآوری داشته باشد؛
-
این صنعت به کل زنجیره طیور کشور (مرغداری، کشتارگاه، بسته‌بندی) سود می‌رساند.
۴. مراحل فرآوری استاندارد پای مرغ صادراتی
برای حفظ کیفیت و تطابق با استانداردهای بین‌المللی، پای مرغ باید مراحل زیر را طی کند:
-
شستشوی اولیه با آب سرد
-
پوست‌گیری در آب گرم (۵۵–۶۵ درجه)
-
ناخن‌گیری مکانیکی
-
خنک‌سازی سریع در چیلر با دمای زیر ۴ درجه
-
درجه‌بندی بر اساس وزن، اندازه، لکه‌دار بودن
-
شستشوی نهایی و آب‌گیری برای آماده‌سازی انجماد
۵. استانداردهای کیفیت جهانی پای مرغ (A، A+، A++)
| ویژگی | گرید A | گرید A+ | گرید A++ |
|---|---|---|---|
| وزن | 30+ گرم | 35+ گرم | 35+ گرم |
| طول متوسط | 11 سانتی‌متر | 14 سانتی‌متر | بالاتر |
| شکستگی | کمتر از ۳٪ | کمتر از ۳٪ | کمتر از ۳٪ |
| لکه یا کبودی | حداکثر ۵٪ | کمتر از ۳٪ | کمتر از ۳٪ |
| بوی نامطبوع | ندارد | ندارد | ندارد |
۶. انجماد استاندارد: BQF یا IQF؟
-
BQF: انجماد بلوکی – مقرون‌به‌صرفه اما با مشکل چسبندگی قطعات؛
-
IQF: انجماد سریع تکی – کیفیت بالاتر، بدون چسبندگی، مورد ترجیح بازارهای سطح بالا؛
در هر دو روش، دمای نگهداری باید زیر -۱۸ درجه سانتی‌گراد حفظ شود.
۷. بسته‌بندی حرفه‌ای برای صادرات موفق
-
کیسه‌های ۱۰ کیلویی پلی‌اتیلنی (Food Grade)
-
کارتن‌های ۲۰ کیلویی چندلایه، مقاوم در برابر رطوبت
-
لیبل به زبان انگلیسی و زبان کشور مقصد شامل:
-
نام محصول
-
وزن خالص/ناخالص
-
تاریخ تولید و انقضا
-
کشور مبدأ
-
کد IR کارخانه
-
شرایط نگهداری
-
۸. مسیر صادرات: از کارخانه تا بازار جهانی
اسناد مورد نیاز:
-
LOI (نامه درخواست خرید)
-
پیش‌فاکتور و قرارداد
-
گواهی بهداشت دامپزشکی
-
گواهی مبدأ
-
گواهی حلال
-
بارنامه حمل (BL)
الزامات کشورهای مقصد:
| کشور مقصد | ثبت کارخانه | گواهی دامپزشکی | تاریخ انقضا روی بسته‌بندی |
|---|---|---|---|
| چین (GACC) | الزامی | الزامی | الزامی |
| ویتنام (DAH) | الزامی | الزامی | الزامی |
۹. لجستیک و زنجیره سرد؛ مأموریتی حیاتی
-
حمل با کانتینرهای یخچالی ۴۰ فوتی
-
حفظ دمای مداوم زیر -۱۸ درجه
-
مسیر حمل: بندرعباس → چین، ویتنام، هنگ‌کنگ (میانگین زمان حمل: ۳۰–۳۵ روز)
-
استفاده از Data Logger برای کنترل دما در تمام مسیر
۱۰. چالش‌های صنعت پای مرغ در ایران
-
عدم ثبات کیفی برخی صادرکنندگان؛
-
سخت‌گیری‌های GACC چین و DAH ویتنام؛
-
مشکلات مالی و عدم دسترسی به سوئیفت؛
-
هزینه بالای حملونقل یخچالی؛
-
وابستگی شدید به بازار چین.
۱۱. راهکارهای پیشنهادی برای موفقیت صادرکنندگان
✅ سرمایه‌گذاری در فرآوری با کیفیت بالا (گرید A++)
✅ صادرات مستقیم با رعایت پروتکل‌های GACC و DAH
✅ تنوع‌بخشی بازارها (روسیه، قزاقستان، آفریقا)
✅ برندینگ و بسته‌بندی اختصاصی برای هر کشور
✅ همکاری با شرکت‌های حملونقل معتبر
✅ تسلط بر قوانین و اسناد صادراتی بین‌المللی
صادرات پای مرغ، نمونه‌ای درخشان از تبدیل یک محصول کم‌ارزش داخلی به فرصت طلایی صادراتی است. در صورت رعایت اصول کیفی، انجماد صحیح، بسته‌بندی حرفه‌ای و ورود هوشمند به بازارهای استراتژیک مانند چین، این صنعت می‌تواند یکی از ارکان مهم صادرات غیرنفتی ایران شود.
شرکت مکران آریا دریا با در اختیار داشتن سهم عمده بازار کانتینرهای یخچالی، یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های حملونقل در این حوزه می‌باشد که قیمت مناسب و کیفیت بالای کانتینرها، خود را از دیگر رقبا متمایز کرده است.چناچنه قصد صادرات و یا حتی تأمین پای مرغ را دارید می‌توانید با همکاران برای درخواست نرخ و یا مشاوره حملونقل، از راه‌های زیر اقدام فرمایید:
مشاوره و درخواست نرخ :
