در حالی که کارشناسان و تولیدکنندگان داخلی بر این باورند امکان تامین ۵۰ درصد از نیاز کشور به واگن از محل تولید داخل وجود دارد و قرارداد شهرداری تهران با چین برای واردات حدود 800 دستگاه واگن اشکال قانونی دارد، اما یک عضو شورای شهر آب پاکی را روی دست همه می‌ریزد و مدعی می‌شود «هیچ شرکت داخلی توان ساخت واگن قطار درون‌شهری را ندارد.»
به گزارش پایگاه خبری ترابران، گرچه یک روی خبر سفر علیرضا زاکانی به چین و قرارداد با شرکت چینی برای واردات ۷۹۱ دستگاه واگن قطار درون‌شهری خوش آب‌ورنگ بود و برطرف شدن بخشی از مشکلات متروی تهران را نوید می‌داد، اما روی دیگر این خبر برای تولیدکنندگان داخلی رنگ‌ولعابی نداشت.
قرارداد شهرداری تهران با چین آب سردی بر پیکر تولیدکنندگان داخلی بود که تا پیش از آن امیدوار بودند با عبور از فراز و فرودها و کسب تجربه می‌توانند بخشی از نیاز داخل کشور به واگن متروی درون‌شهری را تامین کنند. غافل از آنکه مدیران شهری در دوره جدید با همراهی دولت، شرکت چینی را بر شرکتهای ایرانی ترجیح داده‌‌اند؛ حتی به قیمت نادیده گرفتن قانون برنامه ششم توسعه.
طبق ماده ۵۴ برنامه ششم توسعه، وزارت صنعت، معدن و تجارت موظف است با همکاری معاونت علمی و فناوری رئیس‌جمهور، وزارتخانه‌های کشور و راه و شهرسازی ضمن حمایت از سازندگان داخلی تجهیزات مورد نیاز صنعت حملونقل ریلی شهری و بین‌شهری، خرید خارجی تجهیزات مورد نیاز را به گونه‌ای سازماندهی کند که ضمن رعایت قانون حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدماتی در تأمین نیازهای کشور و تقویت آنها در امر صادرات و اصلاح ماده (۱۰۴) قانون مالیات‌های مستقیم مصوب ۱/۵/۱۳۹۱ با اصلاحات و الحاقات بعدی به ازای خریدهای خارجی، انتقال فناوری به داخل کشور صورت گیرد به نحوی که تا پایان اجرای قانون برنامه حداقل 85 درصد دانش طراحی و ساخت تجهیزات مورد نیاز صنعت حملونقل ریلی شهری و بین‌شهری با کمک و استفاده از نهادهای علمی و فناوری ملی نظیر جهاد دانشگاهی، دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی و شرکتهای دانش‌بنیان داخلی صورت گیرد.
با این حال و با وجود منع قانونی صریح شهرداری تهران با حمایت شورای شهر و دولت قرارداد واردات واگن مترو را با چین بسته و آن‌گونه که مدیران شهری مدعی هستند قرار است تا سال آینده وارد شبکه ریلی پایتخت شده باشند.
ادعای عجیب درباره ناتوانی تولیدکنندگان داخلی
سیدمحمد آقامیری، عضو کمسیون عمران و حملونقل شورای شهر تهران یکی از کسانی که مدعی شده تولیدکنندگان داخلی توان تامین واگن قطارهای درون‌شهری را ندارند، در گفت‌وگو با ترابران تاکید می‌کند: «هیچ شرکت داخلی که بتواند واگن مترو تولید کند، در کشور نداریم.»
او اضافه می‌کند: «سیستم واگن مترو بسیار پیچیده‌تر از واگن‌های بین‌شهری است. اکنون ما چند شرکت داخلی داریم که واگن بین‌شهری تولید می‌کنند اما واگن‌های مترو سیستم بسیار پیچیده‌ای دارند و ما هنوز توانایی تولید داخلی واگن متروی درون‌شهری را پیدا نکرده‌ایم.»
آقامیری در همین حال اذعان می‌کند:« شرکت واگن‌سازی تهران یک رام قطار که متعلق به شهرداری است تولید کرده که آن هم بعد از چند سال توانسته استاندارد بگیرد که البته ۱۰۰ درصد آن تولید داخل نیست و ۴۰ درصد آن قطعاتش از خارج از کشور وارد شده است.»
این عضو شورای شهر تهران می‌گوید: «البته ما با یک شرکت داخلی که مدعی شده می‌تواند واگن بسازد قراردادی بستیم که قرار است ۱۱۳ واگن متروی تهران را تامین کند. این در حالی است که این شرکت تاکنون در این زمینه تجربه نداشته و تنها برای حمایت از تولید داخل این قرارداد بسته شده است!»
او بار دیگر تاکید می‌کند که ادعای توان داخلی برای تامین واگن‌های متروی تهران غلط است و از اساس چنین توانانی و پتانسیلی وجود ندارد.
آقامیری در حالی مدعی شده که توان داخلی برای تامین واگن قطار درون‌شهری در کشور وجود ندارد که چندی پیش عباس قربانعلی‌بیک، کارشناس امور ریلی در گف‌وگو با ترابران تاکید کرده بود که امکان تامین ۵۰ درصد نیاز کشور به واگن از محل تولید داخل فراهم است.
او با یادآوری تجربه شرکتهای داخلی در تولید واگن گفته بود: «بیش از ۲۰ سال است که بدنه واگن‌های داخلی مترو را چندین شرکت واگن‌سازی در داخل کشور از جمله شرکت واگن‌سازی تهران می‌سازند و در این زمینه تجربه خوبی دارد؛ بنابراین توان داخلی ما در ساخت واگن داخلی قابل توجه است به ویژه بعد از ساخت واگن ملی مترو استقلال بیشتری پیدا کرده‌ایم و وابستگی ما به خارج از کشور کمتر شده است.»
قربانعلی بیک با تاکید بر اینکه توان داخلی کشور در ساخت واگن‌های مترو قابل‌توجه است، گلایه کرده بود که چرا با وجود آنکه درصد بالایی از ظرفیت کارخانه‌های واگن‌سازی کشور خالی است شهرداری تهران به فکر واردات از چین افتاده است.
این کارشناس ریلی همچنین هشدار داده بود که با واردات واگن مترو از چین نه‌تنها انتقال تکنولوژی اتفاق نمی‌افتد بلکه وابستگی کشور در این صنعت از قبل وابسته‌تر خواهد شد.
اعتماد بی‌چون و چرا به چین!
اما آقامیری با اطمینان به تعهدات طرف چینی تاکید دارد که نه‌تنها نباید نسبت به اجرای تمام و کمال این قرارداد مطمئن بود بلکه بعد از واردات این ۷۹۱ دستگاه واگن به کشور از چین، ایران به فناوری تولید واگن مترو هم دست پیدا خواهد کرد!
او در این باره توضیح می‌دهد: « در این قرارداد قرار شده است ۸ رام قطار به صورت کامل وارد کشور شود و ۱۵ رام قطار به‌صورت تفکیک شده وارد و در داخل کشور مونتاژ شوند. بنابراین با این اتفاق بعد از واردات این ۷۹۱ دستگاه واگن، کشور به فناوری تولید واگن مترو هم دست پیدا خواهد کرد.»
این عضو شورای شهر تهران با اعلام اینکه تا سال آینده فرآیند واردات واگن‌های قطار مترو از چین پایان می‌یابد و این واگن‌ها به شبکه ریلی پایتخت اضافه می‌شوند تاکید می‌کند که ضمانت از طرف چینی برای پایبند بودن به تعهداتش تمام و کمال گرفته شده و جای هیچ نگرانی نیست.
این ادعا در حالی است که کارشناسان و فعالان این حوزه نگرانند با توجه به تحریم‌ها و فشار غرب و آمریکا، طرف چینی به تعهدات خود پایبند نماند و مانند سال ۹۲ که قرارداد ۲ میلیارد دلاری را با راه‌آهن لغو کرد، این قرارداد را هم یک‌طرفه ملغی کند.
بیم‌وامیدهای یک قرارداد چینی – ترابران
