آنچه از نظر خوانندگان ترابران خواهد گذشت، فهرستی است از موانع و راهکارهای توسعه صنعت بانکرینگ؛ صنعتی که علی‌رغم همه مزیت‌ها، فرصت‌ها و پتانسیل‌ها و همچنین با وجود همه الزامات قانونی به‌منظور حمایت و توسعه آن، به‌دلیل نبود حمایت دولت‌ها در 8 سال اخیر نه‌تنها توسعه‌نیافته، بلکه براساس شواهد عینی به‌دلیل حذف مقررات حمایتی اولیه سیر کاملاً نزولی داشته است. چالش‌ها نشان‌می‌دهد که تنها راه ارتقای این صنعت بکر و پربازده و تحقق اهداف برنامه‌های قبلی و جدید و توسعه آن، باور و حمایت جدی دولتمردان از این صنعت است.
محمدجعفر عابدی‌نژاد، دبیر انجمن صنعت بانکرینگ ایران در یادداشتی برای ترابران نوشت که باتوجه به اینکه امروزه بیش از 80 درصد از تجارت جهان فقط از طریق حملونقل دریایی مبادله می‌شود، حدوداً بیش از 50 درصد از هزینه کشتی‌ها مربوط به سوخت مورد نیاز آنها است.
بازار منطقه خلیج‌فارس و دریای عمان در این صنعت حدوداً 10 میلیارد دلار است که بیش از 90 درصد این بازار در اختیار بندر فجیره امارات بوده و ایران کمتر از 5 درصد از این سهم را در اختیار دارد. این در حالی است که حدود یک سوم از نفت کوره بندر فجیره به‌منظور بانکرینگ از ایران تامین می‌شود.
از مزیت‌های بانکرینگ می‌توان به ایجاد اشتغال در خشکی و دریا، رونق اقتصادی در شهرهای بندری، تقویت امنیت ملی، ارتقای جایگاه جهانی، درآمدزایی ارزی و جلوگیری از خام فروشی صادرات خدمات دریایی اشاره کرد.
میزان اشتغال‌زایی در این صنعت به‌ازای هر 50 هزار تن، 40 نفر برآورد شده هست و این در حالی است که اشتغال‌زایی این صنعت در بخش خدمات جانبی بین 2 تا 5 برابر است و حتی می‌توان گفت که هر یک میلیون تن بانکرینگ با توسعه و تکمیل زنجیره ارائه خدمات می‌تواند تا میزان 5 هزار نفر اشتغال مستقیم و غیرمستقیم به‌همراه داشته باشد.
قانون‌گذار همواره در جهت حمایت از این صنعت در برنامه‌های توسعه کشور نگاه ویژه‌ای داشته است. ماده 131 قانون برنامه پنجم توسعه و بند (ب) ماده 48 قانون برنامه ششم توسعه و اخیراً ماده 62 قانون برنامه هفتم توسعه، دولت و وزارتخانه‌های مربوطه را مکلف به وضع آیین‌نامه‌های لازم و حمایت از صنعت بانکرینگ کرده است که در همین زمینه مصوبه 5 شورای‌عالی صنایع دریایی کشور توسط ریاست جمهور ابلاغ شده است.
اما مقایسه فروش کارگو و بانکرینگ در سالیان گذشته نشان‌دهنده محقق نشدن برنامه‌های پنجم و ششم توسعه است و سهم بانکرینگ کل کشور، همواره کمتر از 10 درصد کل صادرات نفت کوره بوده است.
از اهم چالش‌های صنعت بانکرینگ هزینه‌های بالاتر بانکرینگ نسبت به کارگو (به‌ازای هر 45 هزار تن طی دو هفته هزینه‌های ناوگان دریایی و سوخت مورد نیاز برای بانکرینگ یک میلیون و 105 هزار دلار و برای کارگو 281 هزار و 400 دلار است) و مجوزهای بانکرینگ نسبت به کارگو را می‌توان نام برد.
با نگاهی به مدل‌های اجرایی در بنادر فجیره و صحار در جذب سرمایه‌گذاران و مشوق‌های اعطایی به سرمایه‌گذاران، به‌راحتی می‌توان به اختلاف موجود در کسب سهم بازار منطقه رسید.
بنابراین تدوین و تصویب آیین‌نامه اجرایی و بسته حمایتی طرح جامع خدمات سوخت‌رسانی به کشتی‌ها در آب‌های مرزی ایران و آب‌های بین‌المللی منطقه، اولویت‌دهی به بانکرینگ نسبت به صادرات، قیمت‌گذاری رقابتی با لحاظ کردن هزینه‌های سرمایه‌ای و جاری عملیات بانکرینگ، اصلاح روش قیمت‌گذاری، تامین سوخت کم‌سولفور برای شرکت‌های بانکرینگ، عدم ایجاد شوک‌های پیش‌بینی نشده در روند حقوقی دریافت فراورده طی دوره بهره‌برداری سرمایه‌گذاران، پیگیری ویژه رفع تعهدات ارزی شرکت‌های بانکرینگ و اخذ نظر انجمن صنعت بانکرینگ ایران در تدوین یا بازنگری شیوه‌نامه، دستورالعمل و رویه‌های مرتبط (مطابق مواد 2 و 3 قانون بهبود کسب‌وکار) صدور دستورالعمل کاهش میزان سپرده نقدی صدور ضمانت‌نامه‌های شرکت‌های بانکرینگ و همچنین تخصیص اعتبار و تسهیلات با شرایط مناسب به پروژه‌های مرتبط با پشتیبانی از عملیات بانکرینگ و خدمات جانبی به کشتی‌ها توسط بانک مرکزی می‌تواند در توسعه این صنعت بسیار راهگشا باشد.
با توجه به آنچه گفته شد، به نظر می‌رسد که در وهله اول، ارتقای این صنعت بکر و پربازده و تحقق اهداف برنامه‌های قبلی و جدید و توسعه آن، در گروی باور و حمایت جدی دولتمردان از این صنعت باشد.
صنعتی بکر در سراشیبی – ترابران
