تعدادی از رانندگان کامیون‌های یخچال‌دار و خریداران محصولات شرکت سایپادیزل که در طرح نوسازی ناوگان فرسوده شرکت و از تسهیلات پایانه‌ای نوسازی ناوگان بانک توسعه تعاون استفاده کرده بودند، می‌گویند که شرکت سایپادیزل در قبال فک رهن سند کامیون، تعهداتی را از آنها می‌خواهد که به‌واسطه آن از همه حق‌وحقوق مالکیت بر مال خود محروم می‌شوند!
به گزارش پایگاه خبری ترابران، در سال 1396 شرکت خودروسازی سایپادیزل برای فروش محصولات خود در یکی از طرح‌های اسقاط ناوگان فرسوده حمل کالای جاده‌ای مشارکت و با سازمان راهداری و بانک توسعه تعاون قراردادی منعقد کردند و رانندگان اقدام به خرید محصولات این شرکت کردند. روال جاری به این ترتیب بود که ابتدا می‌بایست راننده جهت خرید کامیون به شرکت سایپادیزل مراجعه و پیش‌پرداخت محصول موردنظر را پرداخت و خریداری می‌کرد.
به استناد ضوابط و مقررات موجود شرکت سایپادیزل موظف به تنظیم قرارداد فروش با درج همه شرایط با خریدار و امضای قرارداد توسط شرکت و خریدار شده بود. پس از تکمیل پیش‌پرداخت خرید کامیون توسط خریدار، سایپادیزل باید خریدار را جهت دریافت تسهیلات (وام) به‌اصطلاح پایانه‌ای نوسازی ناوگان فرسوده به بانک توسعه تعاون معرفی می‌کرد.
خریدار نیز پس از معرفی به بانک باید دو ضامن راننده دارای کارت هوشمند رانندگی و مالک کامیون را به بانک معرفی و پس از انجام امور بانکی تاییدیه پرداخت تسهیلات بانکی را از بانک توسعه تعاون دریافت و تحویل شرکت سایپادیزل می‌داد و شرکت هم پس از تسویه مالی کامل با خریدار به نمایندگی از طرف بانک توسعه تعاون سند مالکیت کامیون را به‌صورت قطعی به نام خریدار صادر و در دفترخانه اسناد رسمی در رهن بانک توسعه تعاون و سپس کامیون را تحویل خریدار می‌داد. سند مالکیت رسمی و کارت شناسایی کامیون هم توسط پست درب منزل تحویل خریدار می‌شد.
با این حال، همان‌گونه که اطلاع دارید در ابتدای سال 97 آمریکا از برجام خارج و تحریم‌ها تشدید شدند. با این اتفاق شرکت سایپادیزل در خرید قطعات از کشور سازنده (سوئد) مونتاژ و تحویل محصولات پیش‌فروش کرده خود به خریداران به مشکل دچار شد. به همین دلیل، بعضی از خریداران نتوانستند به‌موقع کامیون خریداری شده خود را دریافت کنند. ظاهراً هنوز هم این مشکل ادامه دارد.
رانندگان از سایپادیزل شکوائیه به کانون بردند
حال بعد از گذشت حدوداً 6 سال اتفاق عجیبی می‌افتد. اخیراً تعدادی از رانندگان کامیون‌های یخچال‌دار و خریداران محصولات شرکت سایپادیزل که در طرح نوسازی ناوگان فرسوده شرکت و از تسهیلات پایانه‌ای نوسازی ناوگان که توسط بانک توسعه تعاون پرداخت شده استفاده کرده‌اند. به دفتر کانون سراسری رانندگان کامیون‌های یخچال‌دار مراجعه و ضمن اعلام نارضایتی و شکایت از عملکرد شرکت سایپادیزل خواستار پیگیری موضوع توسط کانون شده و ماجرا را چنین تعریف می‌کنند:
در سال 96 طبق قراردادی با شرکت سایپادیزل اقدام به خرید کامیون کشنده ولوو 500 FH کردیم، شرکت مذکور ما را جهت استفاده از تسهیلات بانکی نوسازی ناوگان به بانک توسعه تعاون معرفی کرد. پس از تکمیل پرونده و طی مراحل بانکی و پرداخت کل قیمت کامیون خریداری شده توسط بانک توسعه تعاون، سند مالکیت کامیون به‌عنوان وثیقه در رهن بانک توسعه تعاون قرار گرفت و کامیون به ما تحویل داده شد. حال که پس از گذشت حدوداً 6 سال از خرید کامیون و باز پرداخت همه اقساط تسهیلات جهت تسویه بدهی و گرفتن نامه فک رهن به بانک توسعه تعاون مراجعه کردیم، بانک توسعه تعاون ضمن انجام امور بانکی و تسویه بدهی دو تا نامه تحویل ما دادند. یکی از نامه‌ها خطاب به دفترخانه که روز اول سند مالکیت کامیون را در رهن بانک قرار داده جهت فک رهن وثیقه بود که تا اینجا مشکلی نبود.
بعد از انجام امور فک رهن در دفترخانه به دفتر حقوقی واحد فروش سایپادیزل واقع در کیلومتر 14 جاده مخصوص مراجعه کردیم. این دفتر حقوقی یک برگ A 4 را که پیش‌نویس یک تعهد جامع روی آن چاپ شده است به ما تحویل دادند و از ما خواستند که به دفترخانه موردنظر شرکت رفته و تعهدنامه‌ای را امضا کنیم تا تحویل حقوقی شرکت دهند تا شرکت هم نامه‌ای را که به پلیس راهور ناجا اجازه می‌دهد امور تعویض پلاک یا سند مالکیت کامیون را انجام دهد صادر کند.
رانندگان اظهار می‌داشتند مفاد تعهدنامه‌ای (مطابق عکس زیر) که شرکت سایپادیزل از آنها مطالبه می‌کند بسیار ظالمانه، ناقض حق مالکیت و تضییع‌کننده حقوق اساسی ایشان است. هیئت‌مدیره کانون جهت راستی‌آزمایی و اطلاع کامل از موضوع تصمیم گرفتند که یکی از پروسه‌های فک رهن کامیون‌های خریداری شده از شرکت سایپادیزل را از نزدیک پیگیری نمایند.
به همین دلیل با چند نفر از افرادی که قصد مراجعه به بانک جهت تسویه بدهی و فک رهن را داشتند همراه و پس از دریافت نامه‌های فوق‌الذکر به دفترخانه مراجعه و پس از انجام امور فک رهن به دفتر حقوقی شرکت سایپادیزل مراجعه کرده و جویای ماجرای نامه بانک خطاب به شرکت سایپادیزل شد.
فلسفه‌چینی‌های مکرر اما شفاهی
مسئول دفتر حقوقی گفتند بروید دفترخانه به شرکت سایپادیزل تعهد بدهید. پرسیدیم چه تعهدی؟ یک برگ کاغذ که متن تعهدات در آن چاپ شده بود دادند. به مسئول دفتر حقوقی گفتیم شرکت سایپادیزل طبق قرارداد فروش با خریدار 6 سال پیش کامیونی را به‌صورت نقدی به خریدار فروخته و همه وجوه و حقوق مادی حاصل از تولید محصول خود را نیز نقداً دریافت کرده است. حال چرا باید خریدار بعد از گذشت 6 سال تعهداتی را به شرکت سایپادیزل بدهد که ناقض حقوق مالکیت خودش بوده و به‌واسطه آن خود را از کلیه حق‌وحقوق مالکیت بر مال خود محروم می‌نماید؟ از ایشان پرسیدیم فلسفه و منشأ تصمیم اخذ این تعهدات از خریداران از کجا آمده و برای چیست؟
ایشان پاسخ‌های دوگانه و ضدونقیضی دادند که پذیرش آنها از مدیر دفتر حقوقی شرکت معظمی مثل سایپادیزل از نظر حقوقی بسیار مشکل است. ابتدا عنوان کردند که شما این کامیون را پانصد میلیون تومان خریده‌اید حالا شده 10 میلیارد تومان. به ایشان عرض کردیم آیا فقط کامیون سایپادیزل گران شده است؟ آیا سایر اجناس به قیمت همان روز باقی مانده، در آن زمان با این پول هر کالایی می‌خریدیم بیشتر از این رشد می‌کرد، حتی کود حیوانی!
سپس گفتند کامیون پلاک عمومی (ع) و متعلق به دولت است، شما مالک کامیون نیستید. پرسیدیم مگر زمان رژیم گذشته است که پلاک سفید یا شخصی هم داشته باشیم؟ بعد از انقلاب دو نوع پلاک بیشتر نداریم، دولتی و عمومی.
معنای پلاک عمومی این نیست که مالکیت کامیون متعلق به دولت است زیرا سند مالکیت رسمی به نام خریدار صادر می‌شود بلکه بدین معناست که مالک آن می‌پذیرد که در زمان حمل کالا یا مسافر ضوابط و مقررات حملونقل عمومی را رعایت نماید. به‌عنوان مثال، در صورت حمل کالا بارنامه یا جابه‌جایی مسافر صورت‌وضعیت از متولی حملونقل، سازمان راهداری دریافت نماید. حال اگر مالک کامیون به هر دلیلی مدتی نخواست یا نتوانست سرویس انجام دهد و کامیون را جلوی منزل یا در پارکینگ متوقف کرد، چه کسی یا مرجعی می‌تواند کامیون را از ایشان بگیرد؟ بعد گفتند بر اساس دستور ستاد بهینه‌سازی سوخت و سازمان راهداری شرکت سایپادیزل موظف به اخذ چنین تعهدی از خریداران شده است. وقتی از ایشان خواستیم کپی تصویر نامه‌ای را که در آن این دو ارگان به سایپادیزل چنین دستوری داده‌اند در اختیار ما قرار دهند، گفتند شفاهی بوده است.
وقتی به ایشان گفتیم شما مدیر دفتر حقوقی شرکت معظمی مانند سایپادیزل هستید قطعاً خوب می‌دانید که دستورالعمل‌های اداری نمی‌تواند شفاهی باشد آن هم موضوعی با این درجه از اهمیت که حتماً باید مکتوب باشد. به ایشان عرض شد اگر نمی‌توانید مستندی قابل قبول برای اثبات ادعای خود ارائه کنید، دلیلی جز این نمی‌تواند داشته باشد که احتمالاً چنین موضوعی نمی‌تواند صحت داشته باشد.
پرسش را مجدداً تکرار کردیم. ایشان این بار گفتند اخذ چنین تعهدی از خریداران بر اساس مصوبه داخلی است که شرکت سایپادیزل تصویب کرده است. از ایشان خواستیم که یک نسخه از کپی مصوبه ادعایی را در اختیار ما قرار دهند. ایشان گفتند ما نمی‌توانیم مصوبه داخلی شرکت را در اختیار شما قرار داده یا به شما نشان دهیم.
از ایشان پرسیدیم وقتی شما نمی‌توانید مصوبه داخلی شرکت را در اختیار افراد خارج از شرکت قرار دهید آیا به این معنا نیست که شرکت هیچ رابطه حقوقی با افراد خارج ندارد. آیا مصوبه داخلی یک شرکت خودروسازی برای افرادی که هیچ رابطه حقوقی با آن شرکت ندارند الزام‌آور است یا تعهدی ایجاد می‌کند؟
به ایشان گفتیم اگر نتوانید مستند قانونی و محکمه‌پسندی برای ادعای خود ارائه کنید ما هم چنین تعهدی نخواهیم داد.
ایشان در پاسخ با حالت تحقیرآمیزی فرمودند پنجاه نفر تا حالا چنین صحبت‌هایی کرده‌اند ولی بازگشته و تعهد داده‌اند.
رانندگان راهی جز تسلیم برای ارائه تعهد ندارند
به ایشان عرض کردیم تعهد گزینه آخر است. گزینه‌های دیگری هم وجود دارد، اگر نتیجه‌ای حاصل نشد، به‌ناچار خدمت شما خواهیم رسید. پس از صحبت‌های فراوان بالاخره مدیر دفتر حقوقی شرکت گفتند که دلیل اصلی این است که اکثریت گواهی‌های اسقاطی که به شرکت سایپادیزل ارائه شده است جعلی بوده است
شما باید به شرکت سایپادیزل تعهد بدهید که اگر گواهی اسقاطی که شما به شرکت سایپادیزل تحویل داده‌اید جعلی از آب درآمد، اسقاط دیگری را جایگزین کرده و کلیه خسارات وارده به شرکت در این ارتباط را تامین و تسویه مالی نمایید.
به ایشان عرض شد شما به‌عنوان مدیر دفتر حقوقی و کارمند شرکت سایپادیزل بهتر از هر کس دیگری می‌دانید در پروسه اسقاط کامیون فرسوده، صدور گواهی و ثبت گواهی اسقاط در سیستم سازمان راهداری و ستاد بهینه‌سازی مصرف سوخت چندین بخش دخیل بوده‌اند. این‌‌گونه نبوده که کسی بتواند خارج از مجموعه وارد شده و به آسانی ثبت نام نماید.
مهم‌تر اینکه تنها کسی که در این پروسه نمی‌توانسته دخالتی داشته باشد راننده و خریدار بوده است.
کار به تهدید راننده رسید
نهایتاً از ایشان پرسیدیم اگر کسی نخواهد تعهدات موردنظر شرکت را بدهد چه اتفاقی خواهد افتاد؟ ایشان گفتند شرکت سایپادیزل هم نامه‌ای را که به پلیس راهور ناجا اجازه می‌دهد از کامیون شما بازدید، تعویض پلاک و سند انجام دهد، نخواهد داد.
حال پرسش‌هایی مطرح می‌شود اعم از اینکه متولی قانونی حملونقل ناوگان عمومی حمل کالای جاده‌ای کدام ارگان یا سازمانی است؟ وزارت راه و شهرسازی، سازمان راهداری؟ یا شرکت سایپادیزل؟ تعیین تکلیف پیمایش ناوگان عمومی حمل کالای جاده‌ای جزء وظایف حاکمیتی کدام ارگان یا سازمانی است؟ سازمان راهداری یا شرکت سایپادیزل؟ متولی قانونی بهینه‌سازی مصرف سوخت کدام ارگان یا سازمانی است (شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی، ستاد بهینه‌سازی مصرف سوخت) یا شرکت سایپادیزل؟ مجموعه پلیس محترم راهور ناجا تحت امر وزارت کشور و ارگانی مستقل است که قانونگذار وظایف حاکمیتی مشخصی را برای آنها تعریف کرده است یا مجموعه تحت امر شرکت سایپادیزل است؟ آیا شرکت سایپادیزل هنگام فروش محصولات خود با خریدارانی که امروز آنها را اجبار به دادن چنین تعهدی می‌نمایند قرارداد فروش تنظیم کرده‌اند یا نه؟ آیا شرکت سایپادیزل طبق قرارداد فروش قبل از تحویل محصول همه حقوق مادی حاصل از تولید محصولات خود را از خریدار دریافت کرده است یا نه؟ آیا شرکت سایپادیزل محصولات خود را به‌صورت نسیه یا اقساطی به این خریداران فروخته است که امروز تقاضای چنین تعهدی از ایشان دارد؟ شرکت سایپادیزل بر اساس کدام مجوز، ماده یا تبصره قانونی به خود اجازه می‌دهد 6 سال بعد از فروش محصولات خود مجدداً خریداران را اجبار به دادن تعهد تسویه مالی نماید؟
شرکت سایپادیزل در بخشی از تعهد درخواستی با اقرار به خارج از مفاد قرارداد فروش بودن از خریداران درخواست تعهد می‌نماید که کامیون بعد از تسویه تسهیلات حتی در صورت انتقال به شخص ثالث در صورت نیاز شرکت سایپادیزل مبنی بر بازدیدهای دوره‌ای در هر تاریخ و مکانی که از سوی آن شرکت مشخص می‌گردد، حضور یابد و خودرو پیمایش داشته باشد
آیا از نظر حقوقی و قضایی این امکان وجود دارد که شخصی بتواند بجای شخص ثالث تعهد بدهد؟
گنجانیدن چنین بندی در تعهد بدین معناست که خریدار مسئولیت عواقب همه شکایات ناشی از موارد خارج از قرارداد فروشی را که شرکت سایپادیزل انجام داده، به عهده می‌گیرد، یعنی حتی شکایت‌هایی را که احتمال دارد در آینده از سایپادیزل خارج از قرارداد فروش از طرف ارگان‌های مختلف صورت بگیرد، خریدار به عهده می‌گیرد.
آیا از منظر حقوقی می‌شود خریدار بعد از 6 سال مسئولیت حقوقی شکایت‌هایی که خارج از قرارداد فروش احتمال دارد در آینده از سایپادیزل از طرف ارگان‌های مختلف صورت بگیرد را به عهده بگیرد؟! از جمله شکایت‌هایی که احتمالاً در مورد نحوه اسقاط و تخطی از مقررات که در زمان فروش جاری بوده و شرکت ملزم به انجام آنها بوده را خریدار به عهده بگیرد؟ شرکت سایپادیزل در بخشی از تعهد آورده است که هرگونه دعوی یا ادعایی به طرفیت شرکت سایپادیزل و مدیران آن شرکت به‌طور اعم از خود سلب و ساقط کرد. اگر ادعای خریدار به‌حق باشد چرا باید تعهد بدهد که هرگونه ادعای را نسبت به مدیران از خود سلب می‌کند.
آیا شرکت سایپادیزل دارای جایگاهی فراقانونی یا موازی با ارگان‌ها و سازمان‌های دولتی متولی از جمله سازمان راهداری، ستاد بهینه‌سازی مصرف سوخت یا پلیس راهور ناجا است که به خود اجازه می‌دهد تعهدات مختلفی خارج از حدود اولیه فروش از خریداران مطالبه و اعلام کند که در صورت عدم ارائه تعهد، به پلیس راهور ناجا اجازه انجام کاری را ندهد.
آیا ارگان یا سازمان معظمی همچون پلیس راهور ناجا ارگان تحت امر شرکت خودروسازی مثل سایپادیزل است که برای انجام وظایف حاکمیتی و قانونی خود ملزم به کسب اجازه از شرکت سایپادیزل باشد؟ آیا شرکت خودروسازی مثل سایپادیزل صلاحیت و اهلیت ورود به حوزه حاکمیتی متولی قانونی حملونقل و تعیین تکلیف برای فعالان حوزه حمل و عمومی و اخذ تعهد از ایشان را دارد؟
حال علی‌رغم همه موضوعات فوق، پلیس راهور ناجا در سال‌های اخیر بخشی را به نام توضیحات در سند مالکیت رسمی (برگ سبز) طراحی کرده است که قبل از تحویل محصولات شرکت سایپادیزل و هنگام صدور سند مالکیت رسمی یا برگ سبز در خصوص کامیون‌هایی که در رهن مرتهن قرار می‌گیرند در قسمت توضیحات شرطی را بدین مضمون گنجانیده است. خودرو در رهن است و هرگونه واگذاری خودرو منوط به حفظ حقوق (شرکت مرتهن مربوطه) می‌باشد. متاسفانه شنیده‌ها حاکی از آن است که خریداران پس از فک رهن وثیقه (سند مالکیت کامیون یا برگ سبز) وقتی به مراکز تعویض پلاک پلیس راهور ناجا مراجعه می‌کنند، بعد از دریافت برگ بازدید و بازدید از کامیون توسط کارشناسان، پرسنل محترم بخش اداری پلیس راهور ناجا از مراجعه‌کننده نامه شرکت سایپادیزل را مطالبه می‌کنند و در صورت عدم ارائه نامه مذکور از انجام هر کاری خودداری می‌کنند.
حال در اینجا پرسش بسیار مهمی از ریاست محترم پلیس راهور ناجا مطرح می‌شود که با استناد به بندی که توسط پلیس راهور ناجا در قسمت توضیحات سند مالکیت گنجانیده شده و در آن صراحتاً آمده است هرگونه واگذاری خودرو منوط به حفظ حقوق شرکت مرتهن مربوطه است، آیا مراجعه‌کننده به غیر از ارائه نامه محضری فک رهن مرتهن نامه شرکت یا شخص دیگری را هم باید به‌عنوان شرکت مرتهن ارائه نماید؟
حال وقتی خریدار با نامه محضری فک رهن وثیقه از بانک توسعه تعاون به مراکز تعویض پلاک مراجعه می‌کند، همکاران گرامی جنابعالی در مراکز تعویض پلاک با استناد به کدام ماده یا تبصره قانونی بر خلاف ضوابط و مقررات سازمانی خود از خریدار نامه شرکت سایپادیزل را مطالبه می‌نمایند.
خواهشمند است بفرمایید معنی مرتهن چیست؟ مرتهن را چه مدارکی مشخص می‌کند؟ مرتهن کیست؟ آیا پلیس راهور ناجا برخلاف مستندات قانونی موجود که بانک توسعه تعاون را به‌عنوان مرتهن مربوطه معرفی کرده است، می‌تواند شرکت سایپادیزل را به‌عنوان مرتهن به رسمیت شناخته و از انجام امور قانونی خود سر باز بزند.
یک راننده برای خرید کامیون علاوه بر دریافت تسهیلات بانکی نوسازی ناوگان تمام زندگی خود را می‌فروشد و از اقوام و آشنایان قرض می‌کند تا بتواند پول خرید کامیون را تهیه کند. نیازی به گرفتن تعهد پیمایش از چنین شخصی نیست، این راننده با چنین شرایطی امکان توقف ندارد و شبانه‌روز در حال دویدن حتی یک‌سر خالی است.
وقتی شرکت سایپادیزل چنین تعهد سنگینی را که با ظرافت‌های حقوقی چندین تعهد را در دل خود جای داده است، از راننده مطالبه می‌کند، تعهدی که هر فردی هم که هیچ‌گونه اطلاعات حقوقی ندارد از آن می‌هراسد.
راننده به‌جای استراحت و تمرکز بر رانندگی روح و روانش همیشه و همه حال درگیر عواقب ناشی از آن بوده و دائماً در حالت استرس و پریشان‌حالی خواهد بود و با یک تلفن ناشناس شرایط روحی‌اش به هم خواهد ریخت.
اگر سایپادیزل می‌خواهد از کسی تعهد بازدیدهای دوره‌ای و پیمایش بگیرد، کافی است که یک سری به نمایشگاه‌های کامیون بزند و از کامیون‌هایی که به‌صورت نقدی فروخته که حتی در دوره گارانتی هم سراغ شرکت سایپادیزل نرفته‌اند و در نمایشگاه‌های سراسر کشور چشم‌به‌راه تورم بیشتر و افزایش قیمت کنار هم خوابیده است بزند و اگر واقعاً در ادعایی که می‌کند حقانیت و چنین قدرتی دارد از آنها تعهد بگیرد، نه کامیون‌هایی که رانندگان واقعی با هزاران مشکل موفق به خرید آنها می‌شوند و برای پرداخت بدهی‌های خود شبانه‌روز در تردد و تلاش هستند.
نکته حائز اهمیت موضوع این است که این کانون با هر یک از ارگان‌ها و سازمان‌هایی که شرکت سایپادیزل در تعهدنامه خود از آنها نام برده است مراجعه می‌کند، اظهار بی‌اطلاعی و اعلام می‌دارند آنها در اخذ چنین تعهدی نقشی ندارند.
در پایان، این کانون از همه مسئولان محترم دولتی که در تعهد شرکت سایپادیزل از آنها نام برده شده، اعم از وزارت صنعت معدن و تجارت، وزارت راه و شهرسازی، سازمان راهداری، ستاد سوخت، مراجع قضایی، انتظامی، تعزیرات حکومتی، سازمان حمایت مصرف‌کنندگان، بازرسی کل کشور، دیوان محاسبات اداری و غیره، مصرانه تقاضا دارد در راستای صیانت از جایگاه قانونی خود و حفظ حقوق رانندگان زحمتکش ناوگان حمل کالای جاده‌ای پیگیر ادعای شرکت سایپادیزل بوده، صحت یا عدم صحت این موضوع را روشنگری و در رفع این مشکل یاری‌رسانی و تکلیف رانندگان را روشن فرمایند.
