اگر نگاهی به کشورها و قدرتهای مهم دریایی جهان داشته باشیم، میزان دسترسی به دریاهای آزاد و آبهای بینالمللی و نیز برخورداری از موقعیت مناسب جغرافیایی و گذرگاهی در حملونقل دریایی را مشاهده میکنیم. با این حال صنعت دریانوردی و حملونقل دریایی به فناوری، تخصصها و آموزشهای لازم بستگی دارد. بنابراین اهمیت نقش آموزش و علوم دریایی، تعیین کننده و اجتناب ناپذیر است. با توجه به خاص بودن صنعت دریانوردی و اهمیت ایمنی و امنیت در این صنعت و همچنین کاربردی بودن آموزشهای دریانوردی، نقش دانشگاهها و مراکز آموزشی از اهمیت بسزایی برخوردار است. از طرفی نیاز به آموزشهای تئوری و عملی طبق کنوانسیونهای بینالمللی مانند «STCW» نقش دانشگاهها و مراکز آموزشی را بیش از پیش برجسته کرده است و پذیرفتن این که صنعت دریانوردی یکی از صنایع راهبردی و حیاتی برای کشور به حساب میآید از اهمیت بالایی برخوردار است.
گستردگی تخصصهای لازم و دانش موردنیاز در صنعت حملونقل دریایی در زمینههای متنوع، نیازمند ایجاد رشتههای آموزشی جدید و بهروز است. با وجود فعالیتهای گسترده دانشگاهها و مراکز آموزش عالی کشور در آموزش رشتههای موردنیاز در سالهای اخیر، لازم است رشتههای جدید و بیشتری ایجاد شود تا بتوان نیازهای حال و آینده را تامین کرد و همچنین از دیگر کشورهای دریایی هم عقب نمانیم. بر این اساس موقعیت جغرافیایی ایران در منطقه و داشتن سواحل طولانی در جنوب و شمال، اهمیت بیشتری را در ایجاد رشتهها و همچنین آموزشهای جدید و تخصصیتر در صنعت حملونقل
دریایی میطلبد.
آموزشها و فعالیتهای دریانوردی برخلاف خیلی از آموزشهای تخصصی دیگر نیاز به صرف هزینه بیشتری دارد و با دشواریهایی نیز روبهرو است. علیرغم این موانع، نوع فعالیت و محیط کاری آن نیز متفاوت و دارای سختیهای خاص خود است. ازاینرو، چنین مواردی استقبال، تمایل و ماندگاری در این حرفه را کاهش داده و طبق بررسی و تحقیقات جهانی صنعت دریانوردی را با کاهش نیروی متخصص مورد نیاز مواجه کرده است. بنابراین پیشنهاد میشود راهکارهای افزایش انگیزه برای جوانان این مرزوبوم تعریف و در این زمینه اقدامات مورد نیاز انجام شود. همچنین میتوان بخشهایی از هزینههای آموزش را برای جوانان از طریق روشهای مختلف تامین کرد. علاوه بر این پرداخت حقوق و دستمزد بالا، بیمه و بازنشستگی مناسب و در نظر گرفتن موارد تشویقی و رفاهی از جمله مواردی است که میتواند در ایجاد انگیزه در جوانان موثر باشد.
سیاستگذاران میتوانند همانند سالهای گذشته با تصویب قوانین و مقررات تسهیلی در راستای جذب جوانان مستعد گام بردارند و با اعزام دانشجوی بورسیه به خارج از کشور در رشتههایی که در مراکز آموزش عالی کشور وجود ندارد، نسبت به تامین و تربیت اساتید مورد نیاز دانشگاهها و مراکز آموزش عالی اقدام کنند. همچنین میتوان با ایجاد رشتههای جدید با همکاری دانشگاهها و مراکز آموزش عالی شناختهشده و صاحب نام خارجی مشکل کمبود رشتههای تخصصی دریایی مورد نیاز را مرتفع کرد که این امر نیازمند کمک جدی و حمایتهای دولت و مجلس است.