به گزاش تین نیوز به نقل از ایسنا، حوالی ظهر شنبه، ۶ اردیبهشت ۱۴۰۴، انفجار مهیبی در بندر شهید رجایی بندرعباس، یکی از بزرگ ترین بنادر تجاری ایران، رخ داد که در اثر آن ۷۰ نفر جان باختند و بیش از ۱۲۰۰ نفر مصدوم شدند.
هنوز علت دقیق این حادثه مشخص نیست، اما بر اساس اطلاعیه کمیته بررسی علل حادثه آتش سوزی در بندر شهید رجایی که دو روز پس از انفجار منتشر شد، در نتایج اولیه قصور در رعایت اصول ایمنی و پدافند غیرعامل و خلاف اظهاری در برخی موارد محرز شده است.
بعد از این حادثه، بار دیگر بحث رسوب طولانی مدت کالاها در گمرک نیز در رسانه ها مطرح شده است؛ چرا که بر اساس گزارش ها در زمان انفجار حدود ۱۴۰ هزار کانتینر در گمرک بود و این موضوع باعث ایجاد خسارت بیشتر شده است. در روز هفتم اردیبهشت ماه رئیس جمهور نیز در نشست ویژه ستاد مدیریت بحران استان هرمزگان به این موضوع اشاره کرد. او این پرسش را مطرح کرد که ” آیا لازم است ما ۱۲۰ تا ۱۴۰ هزار کانتینر را اینجا برای ۳ تا ۴ ماه ذخیره کنیم؟ ما نمی توانیم وقتی این ها می رسند، ترخیص کنیم؟”
به گفته پزشکیان قرار شد استاندار و وزارت راه در این زمینه یک مطالعه تطبیقی با کشورهای پیشرفته داشته باشیم که چه می کنند و ما باید چه کنیم. او همچنین تاکید کرد که ” باور دارم امکان ندارد تصمیم بگیریم و در بندرهای ما ۱۳۰ هزار کانتینر بماند، ما می توانیم حتی یک دهم آن را هم اینجا نگه نداریم. ما هر همکاری که لازم باشد برای حل این موضوع انجام می دهیم.”
اما به نظر می رسد رسوب کالا دلایل متعددی دارد. در مقاطع مختلف درست اندرکاران حوزه واردات بارها بروکراسی پیچیده و چند لایه را یکی از عوامل مهم رسوب کالا در گمرکات عنوان کرده اند. اما رئیس کمیسیون حمل و نقل، ترانزیت و لجستیک اتاق بازرگانی ایران معتقد است فقط بخشی از این وضعیت به تاخیر در تخصیص ارز بر می گردد که این موضوع بیشتر مربوط به کالاهای اساسی است، اما در مورد سایر کالاها وضعیت پیچیده تر است و هزینه پایین انبارداری در ایران و منافع شخصی از جمله مهم ترین دلایل ماندگاری کالا در گمرکات است.
هزینه انبارداری در ایران ارزان است
در این رابطه رضا رستمی – رئیس کمیسیون حمل و نقل، ترانزیت و لجستیک اتاق بازرگانی ایران – در گفت وگو با ایسنا، اظهار کرد: بر اساس ماده ۲۴ قانون امور گمرکی، در مناطق ویژه اقتصادی که بندر عباس هم جزو آن ها است، کالا باید حداکثر ظرف ۹۰ روز از بندر خارج شود. اما یک تبصره ای وجود دارد که رئیس بندر یا منطقه می تواند بر اساس تقاضای صاحب کالا با دلایلی این زمان را تمدید کند برای این تمدید هم زمان تعیین نشده است.
وی با بیان اینکه در کشورهای دیگر کالا بیشتر از یک ماه در هیچ بندری نمی ماند، تصریح کرد: یکی از دلایل این است که در بنادر دنیا، حقوق انبار داری بسیار بالا است و برای صاحبان کالا مقرون به صرفه نیست که کالا را در انبار نگه دارند، اما در ایران هزینه انبارداری بسیار ارزان است. نکته ای که جذابیت دارد این است که اگر کالاها در بنادر کشورهای دیگر باشد هزینه زیادی دارد و بازرگانان ترجیح می دهند بار را در انبار ایران نگه داری کنند. این یکی از ایرادات است و ما باید هزینه انبارداری را به صورت سیتماتیک بالا ببریم تا با کشورهای همسایه مطابقت داشته باشد.
در این میان به گفته رئیس کمیسیون حمل و نقل، ترانزیت و لجستیک اتاق بازرگانی ایران، کالاهای اساسی ممکن است برای دریافت ارز، در گمرک ماندگاری داشته باشند، البته ماندگاری کالاهای اساسی هم نباید بیشتر از سه ماه زمان ببرد. اما کالایی که اساسی نیست و ارز مبادله ای دریافت یا ارز را خود فرد پرداخت می کند و درگیری ارزی ندارد، ماندن آن در بندر هیچ توجیهی ندارد.
منافع شخصی، عامل رسوب در گمرکات
وی افزود: در مجموع همانطور که اشاره شد، یکی از علت های اصلی دپوی طولانی کالا این است که انبارداری در ایران ارزان است. مسئله بعدی این است که برخی افراد کالاها را در گمرک دپو می کنند و بعد بر اساس شرایط روز که در کشور ایجاد می کنند یا کمبودهایی که ایجاد می کنند، کالا را ترخیص می کنند که گران تر بفروشند.
رستمی با بیان اینکه کالایی که ترخیص می شود باید از بندر خارج شود، اما این افراد کالا را ترخیص نمی کنند و نگه می دارند تا زمان مناسبی که کمبود در کشور ایجاد شد و قیمت بالا رفت آن را ترخیص کنند، تصریح کرد: البته ایراد از خود منطقه است و رئیس منطقه نباید مهلت زمانی را تمدید کند، مگر این که واردکننده دلایل محکمی برای عدم ترخیص و خروج کالا داشته باشد. در مجموع بروکراسی پیچیده نیست و اگر واردکننده کالایی بیاورد و بخواهد به موقع ترخیص کند، غیر از کالای اساسی هیچ بروکراسی ندارد؛ مگر اینکه دنبال منافعی باشند که بخواهند این کار را انجام دهند. فقط در مورد کالاهای اساسی که دولت باید ارز ترجیحی پرداخت کند، ارز با تاخیر پرداخت می شود.
وی در ادامه اظهار کرد: گفته می شود ۱۴۰ هزار کانتینر در گمرک شهید رجایی بوده که این عدد خیلی بالا است. برخی هم می گویند کالاها سر جای خودشان نبودند و انبارداری اصولی صورت نگرفته و اظهار به درستی انجام نشده بود. البته این موضوع در حال بررسی است. این در حالی است که فاصله کالاهای خطرناک باید با بقیه کالاها رعایت شود و چینش کالاها هم مهم است که همه این موارد استاندارد بین المللی دارد، اما به نظر می رسد این موارد رعایت نشده بود.
لزوم توجه ویژه به رانندگان آسیب دیده در بندرعباس
رئیس کمیسیون حمل و نقل، ترانزیت و لجستیک اتاق بازرگانی ایران در پایان ضمن ” تسلیت به خانواده درگذشتگان، مخصوصا قشر زحمت کش راننده”، اظهار کرد: برخی از رانندگان هم خودشان فوت شدند و هم کامیون هایشان از دست رفت که یعنی متاسفانه هم جان و هم مالشان را از دست داده اند.
رستمی ابراز امیدواری کرد که این اتفاقات دیگر در کشور تکرار نشود و از اتفاق بندر عباس درس بگیریم و گفت: از دولت می خواهیم برای جبران خسارت قشر زحمت کش راننده که برای رونق اقتصادی کشور زحمت می کشند، به صورت جدی ورود کند، به آن ها توجه ویژه داشته باشند و سریعا مشکلات این بخش را حل کنند.
وی در پاسخ به سوالی درباره نحوه پرداخت خسارت به رانندگان از سوی بیمه، گفت: برخی از کامیون ها بیمه بدنه بودند که باید خسارت را به آن ها پرداخت کند. اما برخی بیمه بدنه نبودند دولت باید ترتیبی بیندیشد و به آن ها کمک کند. همچنین لازم است جبران خسارت آن هایی که بیمه بودند تسریع شود. البته در مجموع خسارت مالی زیادی در این اتفاق به کشور وارد شده و اینکه توان بیمه ای کافی باشد که بتواند همه خسارت ها را به موقع و سریع پرداخت کند، هم نکته ای که باید مدنظر قرار گیرد.
بلاگ خبری مکران آریا دریا
