به گزارش تین نیوز به نقل از تسنیم، اقتصاد ایران سال هاست بر زمین تکیه دارد؛ نفت و گاز، کشاورزی، صنایع معدنی و حتی گردشگری خشکی محور، محور اصلی برنامه ریزی های توسعه بوده اند اما در جنوب کشور، منبعی عظیم و چندوجهی وجود دارد که بخش اندکی از آن مورد استفاده قرار گرفته است: دریا.
خلیج فارس، با بیش از دو هزار کیلومتر مرز آبی، نه فقط مسیر تجارت جهانی، بلکه بستری برای شیلات، گردشگری، حمل ونقل و صنایع فرهنگی است، در این میان، استان هرمزگان جایگاهی منحصربه فرد دارد بیش از 40 درصد سواحل جنوبی ایران، 14 جزیره مهم، خاص و موقعیتی استراتژیک در شاه راه انرژی و تجارت بین المللی، این استان را به نقطه ای کلیدی برای توسعه ی اقتصاد دریا محور بدل کرده است با این حال، تا امروز برنامه ای جامع و منسجم برای استفاده از این ظرفیت ها وجود نداشت؛ تا اینکه تدوین سند جامع گردشگری دریایی هرمزگان در دستور کار قرار گرفت.
سندی برای تغییر رویکرد توسعه
بر اساس گفته های عباس رییسی مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی هرمزگان، این سند با همکاری مشاوران بین المللی در حال تدوین است و به نوعی نخستین نقشه ی راه رسمی گردشگری دریا محور کشور محسوب می شود.
در این سند، سه محور اصلی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به صورت یکپارچه دیده شده اند؛ چرا که توسعه ی گردشگری بدون تقویت ریشه های فرهنگی و اقتصادی آن ممکن نیست.
هدف از این سند، صرفاً افزایش تعداد گردشگران نیست؛ بلکه بازآفرینی زنجیره ای از اشتغال پایدار، رونق اقتصادی جوامع محلی، احیای صنایع بومی و گسترش روابط بین المللی است به زبان ساده، سند جامع گردشگری دریایی، نقشه ای است برای تبدیل دریا از یک مرز جغرافیایی به یک فرصت اقتصادی.
ظرفیت های بی بدیل هرمزگان در گردشگری دریایی
استان هرمزگان از شرق تا غرب خود، پهنه ای متنوع از ظرفیت های طبیعی و انسانی دارد که کمتر استانی در ایران از آن برخوردار است از جمله جزیره ی هرمز به عنوان موزه ی طبیعی زمین شناسی و نگین گردشگری رنگ ها، قشم به عنوان قطب بوم گردی و ژئوپارک جهانی، ابوموسی به عنوان مقصد نوظهور گردشگران داخلی و لارک، لاوان و هنگام نیز با سواحل بکر، صنایع دستی منحصربه فرد و قابلیت ایجاد اقامتگاه های بومی می توانند نقش ویژه ای در این مسیر ایفا کنند.
افزون بر این، پهنه ی گسترده ی سواحل جاسک، میناب، سیریک، بندرخمیر و بندرلنگه و حتی پارسیان می تواند به مقصد گردشگری دریایی داخلی تبدیل شود؛ جایی که فرهنگ، موسیقی و خوراک جنوب ایران با طبیعت دریا در هم می آمیزد.
جزایر؛ محور آینده ی اقتصاد گردشگری
در بخش مهمی از این سند، محور توسعه بر جزایر استان استوار است در سال های گذشته، دسترسی به برخی جزایر مانند ابوموسی با محدودیت هایی مواجه بود، اما اکنون روندی تازه در حال شکل گیری است.
به گفته ی مدیرکل میراث فرهنگی، پس از ثبات و افزایش پرواز مستقیم بندرعباس به ابوموسی، در آینده پرواز مستقیم تهران به جزیره ابوموسی و افزایش ظرفیت بلیت فروشی دریایی از جمله اقداماتی است که زیرساخت گردشگری را از مرحله ی محدودیت به فرصت تبدیل کرده است.
در جزایر لاوان و لارک نیز، طرح های پهنه بندی گردشگری انجام شده و بستر جذب سرمایه گذار فراهم گردیده است این یعنی هرمزگان از نقشه ی توسعه ی خشکی در حال حرکت به سوی مدل توسعه ی جزیره محور است.
پیوند صنایع دستی و گردشگری؛ بازآفرینی هویت فرهنگی
یکی از محورهای مغفول مانده در توسعه ی گردشگری، صنایع دستی است؛ اما در سند جامع گردشگری دریایی، این بخش جایگاه ویژه ای دارد، بر اساس برنامه ی اعلام شده، بازارچه ی دائمی صنایع دستی در جزیره ی هرمز ایجاد شده و در حال حاضر طرح بسته بندی و صادرات صنایع دستی استان با همکاری شرکت شهرک های صنعتی در دست اجراست این یعنی صنایع دستی دیگر نه به عنوان یک فعالیت نمادین، بلکه به عنوان حلقه ای از زنجیره ی اقتصاد گردشگری دیده می شود؛ حلقه ای که می تواند ارزآوری، اشتغال و هویت فرهنگی را هم زمان تقویت کند.
از گردشگر تا گردشگر دیجیتال؛ گام به سوی گردشگری هوشمند
در بخش دیگری از سند، موضوع گردشگر دیجیتال و هوشمندسازی خدمات گردشگری استان مطرح شده است پلتفرمی با نام بوم وند در دست طراحی است که ارتباط میان گردشگر، مقصد، جامعه ی محلی و راهنمایان را تسهیل می کند.
این سامانه می تواند الگوی موفقی برای سایر استان های کشور باشد، چرا که با استفاده از فناوری، تجربه ی سفر را ساده تر و ارتباط گردشگر با بوم گردها را مستقیم تر می کند در واقع، این بخش از سند، نگاهی آینده نگر دارد و گردشگری را نه صرفاً حضوری، بلکه دیجیتال و هوشمند تعریف می کند.
نگاهی به چالش ها و فرصت های اجرای سند
در کنار تمام فرصت ها، اجرای این سند بدون رفع چند چالش اساسی ممکن نیست نخستین چالش، هزینه ی بالای تردد دریایی است رییسی در مصاحبه با تسنیم گفته است: در صورت تخصیص یارانه ی سوخت به شناورهای گردشگری، هزینه ی بلیت به شدت کاهش می یابد و تردد چند برابر خواهد شد این تصمیم می تواند نقطه ی عطفی در دسترسی عمومی به سفرهای دریایی باشد.
چالش دیگر، هماهنگی بین بخشی است اجرای کامل سند نیازمند همکاری استانداری، وزارت میراث فرهنگی، سازمان بنادر و دریانوردی، شرکت های حمل ونقل و حتی بخش خصوصی است بدون این هماهنگی، سند روی کاغذ می ماند؛ اما اگر هم افزایی شکل بگیرد، هرمزگان به الگوی ملی تبدیل می شود.
از توسعه محلی تا دیپلماسی منطقه ای
اهمیت این سند تنها در بُعد داخلی نیست؛ بلکه در سطح منطقه ای نیز معنا دارد بازار هدف گردشگری هرمزگان، کشورهای حاشیه ی خلیج فارس مانند عمان، قطر و امارات است.
برگزاری نمایشگاه های مشترک گردشگری و صنایع دستی، زمینه ی تعامل فرهنگی و اقتصادی را میان مردم دو سوی خلیج فارس فراهم می کند، به بیان دیگر، گردشگری دریایی می تواند دیپلماسی فرهنگی ایران را از مسیر نرم افزار فرهنگی و تبادلات مردمی فعال کند؛ همان چیزی که می تواند پیوند مناسبت های فرهنگی بین همسایه های جنوبی خلیج فارس را تعمیق ببخشد.
اگر سند جامع گردشگری دریایی به طور کامل اجرا شود، می توان گفت جایگاه هرمزگان به عنوان قطب اصلی گردشگری دریایی ایران تثبیت خواهد شد، این سند نه تنها ظرفیت اقتصادی، بلکه نگاه فرهنگی و زیست محیطی به توسعه دارد.
با اجرای آن، الگوی جدیدی از توسعه ی پایدار در جنوب کشور شکل می گیرد که در آن دریا، بستر اشتغال و فرهنگ است؛ جزایر، به مقصد گردشگران داخلی و خارجی تبدیل می شوند؛ صنایع دستی، به زبان صادرات فرهنگی ایران بدل می گردند و در نهایت، مردم محلی در متن توسعه حضور دارند، نه در حاشیه ی آن، سند جامع گردشگری دریایی هرمزگان، بیش از یک برنامه ی استانی است؛ این سند تغییر نگاه به توسعه در جنوب کشور را رقم می زند
اگر اجرای آن با حمایت دولت و مشارکت بخش خصوصی همراه شود، می توان گفت که ایران بالاخره قدم در مسیر «اقتصاد دریا محور» گذاشته است دریا، دیگر مرز نیست؛ فرصت است و هرمزگان، دروازه ی این فرصت بزرگ.
بلاگ خبری مکران آریا دریا
