سیما ذوکایی نعمتی گزارشگر
دبیر انجمن صنایع ریلی ایران گفت: «در حال حاضر، عملکرد شرکت‌های تولیدی به قدری کاهش یافته که بسیاری از آنها تعطیل شده یا در آستانه تعطیلی هستند؛ این در حالی است که نیاز کشور برای لکوموتیو و واگن بسیار زیاد است اما به دلیل نبود جذابیت لازم در این صنعت برای سرمایه‌گذاری روز به روز وضعیت بدتر می‌شود.»
مهندس رحمت‌اله پوربابایی، دبیر انجمن صنایع ریلی ایران در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه خبری ترابران با اشاره به برگزاری دهمین نمایشگاه بین‌المللی حملونقل ریلی، تجهیزات و صنایع وابسته از تاریخ 4 لغایت 7 مهرماه در محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران، گفت: «نمایشگاه امسال با بیش از 6 هزار و 500 متر مربع فضا در سالن‌های 6 تا 9 برگزار می‌شود.»
پوربابایی اظهار کرد: «در نمایشگاه امسال 5 غرفه خارجی و 73 غرفه ایرانی که بیش از 80 درصد آنها شرکت‌های فعال در حوزه صنعت تولید، تعمیر و نگهداری ناوگان یا شرکت‌های حمل‌ونقلی بار و مسافر حضور دارند اما علاوه بر آن، تعدادی مشاغل و صنایع جانبی مرتبط با صنعت ریلی هم در این رویداد حضور دارند.»
فعالیت سازندگان واگن با نازل‌ترین ظرفیت
او با بیان اینکه در بخش بین‌المللی نمایشگاه فقط کشورهای چین و روسیه حضور دارند، اضافه کرد: «در حال حاضر، عملکرد شرکت‌های تولیدی به قدری کاهش یافته که بسیاری از آنها تعطیل شده یا در آستانه تعطیلی هستند؛ مثلاً شرکت واگن‌پارس با ظرفیت تولیدی هزار دستگاه واگن در سال اکنون با ظرفیت کامل خود کار نمی‌کند و یکی دیگر از شرکت‌های تولید ناوگان که تا سال گذشته با ظرفیت 13 درصد کار می‌کرد امروز به حدود 6 درصد رسیده است؛ این در حالی است که نیاز کشور برای لکوموتیو و واگن بسیار زیاد است اما به دلیل نبود جذابیت لازم در این صنعت برای سرمایه‌گذاری روز به روز وضعیت بدتر می‌شود.»
او درباره دلیل غیبت برخی شرکت‌ها در این نمایشگاه توضیح داد: «گاهی شرکت‌ها اذعان دارند که حضور در نمایشگاه هم به دلیل نبود جذابیت در صنعت کمکی به ارتقای آنها و یا انعقاد قرارداد جدید نمی‌کند و بسیاری از شرکت‌ها رغبت بیشتری به حضور و شرکت در نمایشگاه‌های خارجی دارند.»
دبیر انجمن صنایع ریلی ایران با تاکید بر اهمیت استمرار برگزاری نمایشگاه، تصریح کرد: «هرچند که در سال‌های اخیر شاید استقبال از نمایشگاه ریلی کمی کاهش یافته اما نباید این امر منجر به ناامیدی و خاموشی فعالیت‌های این حوزه شود.»
همیشه پای تحریم در میان است
پوربابایی دلیل اول کاهش جذابیت سرمایه‌گذاری در صنعت ریلی کشور را تحریم دانست و گفت: «یکی از علل مهم کاهش رونق در نمایشگاه ریلی، حضور نداشتن و حتی بازدید نکردن بسیاری از شرکت‌های خارجی است که این امر هم ناشی از تحریم‌ها است.»
او افزود: «به طور کلی زمان بازگشت سرمایه در هر حوزه‌ای معمولا 4 سال است اما بازگشت سرمایه در صنعت ریلی کمتر از 8 سال امکان‌پذیر نیست، از طرفی باتوجه به وجود ماده 12 قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر مبنی بر اینکه هر شرکت و یا فرد سرمایه‌گذار در صنعت ریلی و کمک به صرفه‌جویی سوخت، به اندازه سرمایه‌گذاری که انجام داده طی چند سال این میزان برگشت داده می‌شود.»
پوربابایی وجود ماده 12 قانون رفع موانع تولید رقابت‌پذیر را منجر به ایجاد جذابیت نسبی برای سرمایه‌گذاران در صنعت ریلی دانست و بیان کرد: «علی‌رغم وجود این قانون، از سال 95 تا کنون راه‌آهن و سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت و وزارت سوخت هماهنگی لازم برای عودت مبلغ ذکرشده برای سرمایه‌گذاران را نداشتند و طی این 7 سال هنوز مبلغی پرداخت نشده است؛ مدیرعامل راه‌آهن حدود 6 ماه قبل تفاهم‌نامه‌ای با وزارت نفت مبنی بر راه‌اندازی مجدد ماده 12 امضا کرده است اما هنوز پرداختی انجام نشده است.»
دبیر انجمن صنایع ریلی ایران ادامه داد: «در قانون موارد بسیاری برای سرمایه‌گذاری در بخش خصوصی پیش‌بینی شده اما متاسفانه مدیران متولی امر اهتمام لازم برای اجرایی‌شدن و ایجاد جذابیت در این زمینه را ندارند و این بی‌توجهی روز به روز منجر به زمین‌گیر شدن لکوموتیوها و بدتر شدن وضعیت صنعت ریلی شده است.»
مداخلگری راه‌آهن در چگونگی برگزاری نمایشگاه
او ضمن انتقاد از تغییر زمان نمایشگاه به دلیل دخالت و تعلل راه‌آهن، گفت: «نمایشگاه ریلی هر سال اواخر اردیبهشت و اوایل خرداد برگزار می‌شد اما امسال به بهانه تعویض مجری جلسات متعددی برگزار شد و در نهایت هم با گذشت زمان نمایشگاه مجری تغییری نکرد، پس از آن مقرر شد که نمایشگاه با تاخیر در مردادماه برگزار شود اما به دلیل همزمانی با ایام عاشورا، بازهم این زمان به تعویق افتاد و بعد از 1.5 سال وقفه، در مهرماه سال جاری برگزار می‌شود، در حالی که فاصله بین نمایشگاه 1402 تا 1403 تنها 6 ماه خواهد بود.»
به گفته پوربابایی، 70 درصد شرکت‌کنندگان در نمایشگاه صنایع ریلی عضو دو انجمن اصلی صنایع ریلی و یا حملونقل ریلی ایران هستند.
او در پایان با بیان اینکه پیشنهاد ما برای برگزاری نمایشگاه انسجام همه مدهای حملونقل است، خاطرنشان کرد: «یکی از پیشنهادات ما برای برگزاری نمایشگاه، تجمیع همه مدهای حملونقل به ویژه همکاری با مترو و قطارهای شهری و حملونقل جاده‌ای برای جلوگیری از موازی کاری در برگزاری نمایشگاه‌های مجزا بود که متاسفانه مورد قبول واقع نشده است و همین امر باعث شده تا در سال چندین نمایشگاه مجزا برای حملونقل تشکیل شود.»
