در حالی که وابستگی تجارت جهانی به مسیرهای دریایی بیش از هر زمان دیگری افزایش یافته، تنش میان چین و آمریکا از خشکی و فناوری عبور کرده و اکنون به قلب اقیانوس ها رسیده است.
تین نیوز |
محمد مهدی کریمی قهی: تنش های اقتصادی میان چین و آمریکا که طی سال های اخیر از حوزه فناوری و انرژی فراتر رفته، اکنون به قلب تجارت جهانی یعنی دریاها رسیده است؛ جایی که بیش از چهارپنجم مبادلات تجاری جهان از آن عبور می کند.
تازه ترین گزارش آنکتاد نشان می دهد که موازنه قدرت دریایی به سرعت در حال تغییر است و شرق آسیا سهم غالب ناوگان جهانی را در اختیار دارد؛ تحولی که عملا ساختار سنتی تجارت بین الملل را دگرگون می کند.
بر اساس این داده ها، سه کشور چین، ژاپن و هنگ کنگ همراه با یونان و سنگاپور حدود نیمی از توان حمل و نقل دریایی جهان را در اختیار دارند. در میان آن ها، چین با عبور از مرز ۱۰ هزار کشتی و سهم بیش از ۱۴ درصدی از ظرفیت ناوگان جهانی، به رقیب بی سابقه ای برای یونان، بازیگر سنتی این عرصه، بدل شده است.
این پیشروی برای بسیاری از تحلیلگران صرفا یک رخداد صنعتی نیست، بلکه نشانه ای از تغییر مرکز ثقل قدرت جهانی از غرب به شرق است.
چین طی دو دهه گذشته با سرمایه گذاری عظیم در بنادر هوشمند، فناوری های پایش و کشتی های نسل جدید، به بازیگری تبدیل شده که نه تنها کالاهای جهان را تولید می کند، بلکه روز به روز توان بیشتری در هدایت مسیر آنها به دست می آورد.
از سوی دیگر، شکل گیری زنجیره های تامین منطقه ای در آسیای شرقی و جنوب شرقی، مسیرهای سنتی عبور کالا از اروپا و آمریکا را زیر سؤال برده است.
در چنین شرایطی، ایالات متحده که سهم صنعت کشتی سازی آن از بازار جهانی تقریبا ناچیز و کمتر از ۰.۱ درصد است، تلاش کرده با ابزارهای تجاری نفوذ چین را مهار کند. دولت واشنگتن اخیرا مجموعه ای از تعرفه ها و عوارض بندری را علیه کشتی های چینی اعمال کرد؛ تصمیمی که با هدف حمایت از صنایع داخلی و ایجاد فشار اقتصادی بر پکن اتخاذ شد.
چین نیز با سرعت واکنش نشان داد و بر کشتی هایی که مدیریت یا سهام قابل توجه آمریکایی دارند، هزینه های جدید اعمال و چند شرکت مرتبط را تحریم کرد. با این حال، در ادامه هر دو طرف برای جلوگیری از تشدید بحران، بخشی از این محدودیت ها را لغو کردند.
با وجود این عقب نشینی، کارشناسان معتقدند آغاز این رفت وبرگشت تعرفه ای، وارد شدن رقابت واشنگتن و پکن به مرحله تازه ای است؛ مرحله ای که ممکن است مستقیما بر جریان حمل و نقل جهانی اثر بگذارد.
آنها هشدار می دهند که هرگونه بی ثباتی در روابط دو اقتصاد بزرگ جهان می تواند هزینه های حمل و نقل، زمان تحویل کالا و امنیت زنجیره تامین را تحت تاثیر قرار دهد.
در کنار این رقابت بزرگ، برخی تحلیلگران توجه را به فرصت هایی جلب می کنند که برای کشورهای در حال توسعه ایجاد شده است. ایران یکی از این کشورهاست که به دلیل موقعیت ژئوپلیتیکی خود، می تواند از تحولات جدید بهره ببرد.
قرار گرفتن بر سر راه کریدورهای شمال جنوب و شرق غرب، ظرفیتی کم نظیر برای نقش آفرینی در شبکه های حمل و نقل منطقه ای پدید آورده است؛ به شرط آنکه سیاست گذاری ترانزیتی، دریایی، بندری و لجستیکی کشور متناسب با تغییرات سریع ژئوپلیتیکی اصلاح و تقویت شود.
به باور ناظران، رقابت دریایی میان چین و آمریکا احتمالا در سال های پیش رو تعیین کننده شکل جدید تجارت جهانی خواهد بود؛ رقابتی که تنها به تولید کشتی محدود نیست، بلکه به کنترل بنادر، مسیرهای انرژی، جریان کالا و حتی قواعد دریانوردی گره خورده است. همین موضوع نشان می دهد که قرن بیست و یکم را باید بیش از هر چیز، «قرن نبرد برای تسلط بر دریاها» دانست
بلاگ خبری مکران آریا دریا
