سعید میرترابی کارشناس انرژی در گفت‌و‌گو با مانا درباره نقش انرژی در توسعه دریا محور بیان کرد: ایران از سال ۹۷ یک سند ملی در ارتباط با توسعه دریا محور تدوین کرد و برای دستیابی به این مهم، در برنامه‌های پنج ساله اهدافی را تعیین کردند.
وی افزود: ایران در بخش دریا، پتانسیل‌های زیادی دارد، اما به‌طور متناسب از این پتانسیل‌ها استفاده نمی‌شود. بهترین پتانسیل‌ها که فعلاً در توسعه دریا محور موجود است، بخش‌های مربوط به انرژی است، زیرا یک بخش مهمی از نفت و بیشتر گاز ایران از بستر‌های دریا استخراج می‌شود.
میرترابی گفت: در ارتباط با سهم دریا از اقتصاد ایران در زمان تدوین سند توسعه دریامحور ارقامی ذکر شده بود. سهم دریا در توسعه ایران چیزی حدود پنج درصد اعلام شده بود که طبق سند توسعه دریا محور این رقم باید به ۲۰ درصد برسد و حداقل چهار برابر سهم فعلی شود.
وی افزود: البته در همان زمان هم یک انتقاداتی مطرح بود که این عدد پنج درصد به چه شکلی برآورد شده است. این موضوع بحث‌های فنی دارد، ولی به‌طور کلی با توجه به پتانسیل‌هایی که در صنایع نفت، گاز و انرژی وجود دارد؛ ایران می‌تواند همکاری‌هایی با کشور‌های همسایه داشته و حضور فعال‌تری در بازار انرژی منطقه داشته باشد. اجرای این سیاست‌ها به توسعه دریامحور کمک می‌کند.
پتانسیل کمتر خزر در حوزه انرژی
این کارشناس انرژی افزود: جالب اینجاست که هم در دریای خزر و هم در خلیج فارس و دریای عمان در حوزه انرژی پتانسیل داریم. البته چنین پتانسیلی در خزر کمتر و در حوزه خلیج فارس و دریای عمان بیشتر است.
وی ادامه داد: بخشی از سیاست‌های مؤثر برای استفاده از انرژی در حوزه توسعه دریا محور تدوین شده است، اما مشکل این است که هنوز موانع زیادی وجود دارد.
میرترابی توضیح داد: همکاری در بخش انرژی صرفاً یک همکاری فنی نیست، تجربه تاریخی نشان می‌دهد که بخش انرژی یک بخش حساسیت برانگیز است و تا زمانی که مسائل سیاست خارجی ما با دولت‌های بزرگ دارای تنش است، بخش انرژی تأثیر می‌پذیرد و نمی‌تواند در حوزه توسعه دریا محور نقش ایفا کند.
وی درباره اثر استقرار صنایع پایین دستی نفت و گاز در سواحل در راستای تحقق اهداف توسعه دریا محور بیان کرد: استقرار صنایع پایین دستی نفت و گاز باعث بروز رونق اقتصادی در مناطق ساحلی خواهد شد. اقداماتی هم در این رابطه انجام شده است.
این کارشناس انرژی افزود: در بخش پالایشی و پتروشیمی سند داشتیم و اهداف آن تعریف شده بود. بخشی از اهداف هم محقق شده است، اما موانعی برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی و همکاری‌ها در این حوزه وجود دارد.
وی ادامه داد: در حال حاضر کشور‌های عربستان و چین به‌طور گسترده در پالایش همکاری می‌کنند و حتی خود چین محصولات پالایشی را می‌خرد. چین علاوه بر اینکه منابع مالی و فنّاوری می‌آورد، خودش هم یک بازار خرید درست می‌کند.
میرترابی افزود: ایران هم می‌تواند از چنین مدل‌های همکاری استفاده کند. حتی با همسایه‌ها و یا عراق که دسترسی محدودتری به خلیج فارس دارد، می‌توانیم همکاری کنیم. یکسری پیشنهادات هم داده شد، اما ادامه همکاری‌ها به حل مسایل سیاسی گره خورده است.
وی یادآور شد: وقتی ایران برای فروش برق به عراق به دلیل تحریم با مشکل رو‌به‌رو شده است، این نشان می‌دهد که حتماً باید موانع برداشته شود تا دیگر برنامه‌ها به شکل عملی‌تری اجرا شود.
این کارشناس انرژی درباره امکان دستیابی به اهداف توسعه دریامحور در بخش انرژی، بدون حضور سرمایه‌گذار خارجی، توضیح داد: عملکرد‌های قبلی نشان می‌دهد که بدون حضور سرمایه‌گذار خارجی، همه چیز در حوزه انرژی متوقف نمی‌شود.
وی اضافه کرد: ما در یک دهه اخیر با مشکلات تحریمی رو‌به‌رو بوده‌ایم. دسترسی به منابع کم شده است یعنی نفت کمتری فروخته و منابع مالی کمتری به دست آورده‌ایم. در نتیجه نتوانستیم در بخش نفت سرمایه‌گذاری کنیم. از سوی دیگر شرکت‌های خارجی همکار هم نتوانسته‌اند به ایران بیایند، بنابراین از هر دو سو دچار مشکل شده‌ایم.
میرترابی گفت: اینکه دولت‌ها بیایند بخش خصوصی را وارد حوزه انرژی کنند، بد نیست، اما تاکنون خیلی موفق نبودهاند. به این دلیل که در شرایط بی‌ثباتی اقتصادی به سر میبردیم و در ۱۰ سال اخیر، شاهد مشکلاتی در اقتصاد ایران بوده‌ایم. به همین خاطر بخش خصوصی نتوانسته است نقش موثری داشته باشد.
وی یادآور شد: ما شاهد مشکلاتی در بخش کلان اقتصاد ایران بوده‌ایم. با وضع موجود ایران فقط توانسته‌ایم ۱۰ تا ۲۰ درصد از اهداف خود را محقق کنیم و سایر اهداف، بدون رفع موانع و مشکلات محقق نخواهد شد.
این کارشناس انرژی گفت: محقق نشدن اهداف فقط ناشی از عدم حضور خارجی‌ها نیست بلکه منابع دولت محدود شده و به همین خاطر قوه مجریه نمی‌تواند به‌صورت گسترده در توسعه دریا محور و بخش انرژی سرمایه‌گذاری کند.
بلاگ خبری مکران آریا دریا
