جامعه دریایی ایران، جامعه ای منسجم و یکپارچه نیست.
تین نیوز |
جامعه دریایی امروز ایران، چه از نظر ساختار و سازمان و چه از نظر فرهنگ و اجتماع به شدت از هم گسسته است. در بخش سازمانی، تعدد مفرط سازمان هایی که هرکدام به طور مستقل عمل می کنند، باعث شده است رابطه مستقیمی بین آن ها وجود نداشته باشد و حتی در مواردی نسبت به سرنوشت همدیگر بی تفاوت باشند.
به گزارش تین نیوز به نقل از اقتصاد سرآمد، به عنوان نمونه می توان ذکر کرد برای سازمانی مانند شیلات کمتر اهمیتی دارد که سازمان دیگری مانند سازمان بنادر و دریانوردی چه کارها و اقداماتی را اجرایی می کند. از طرف دیگر، هم برای سازمان بنادر و دریانوردی نیز چندان اهمیتی ندارد که سازمانی برای حوزه شیلات در کشور وجود داشته باشد یا نداشته باشد.
شاهد مثال این موضوع را هم در مصوبه شورای عالی اداری می توان جست وجو کرد. مصوبه ای که به حذف ساختار تخصصی شیلات رای داد و باعث اعتراض های زیادی شد، اما تا جایی که رسانه ها خبرها و اظهارنظرها را منعکس کردند، مجموعه ای مانند سازمان بنادر و دریانوردی، کشتیرانی جمهوری اسلامی، انجمن های تخصصی حوزه دریا یا هر بخش دیگری از دریا، کم ترین واکنشی به چنین مصوبه ای نشان ندادند و توجهی به این مصوبه و آثار آن نداشتند. این در حالی است که جامعه کاری دریایی به شدت با یکدیگر هم پوشانی دارند. به عنوان مثال نمی توان حوزه شیلات را بدون کشتی تصور کرد و همینطور نمی شود حوزه شیلات و شناورها را بدون بنادر متصور بود.
مانند این نمونه ها بسیار زیاد هستند و مثال ها می توانند به شدت فراوان باشند. یکی از مهم ترین دلایل عدم توسعه متوازن در بخش دریایی کشور، کمبود یا نبود ارتباطات مستقیم بین سازمان هاست که هرکدام کار خود می کنند و به بخش دیگر توجه خاصی ندارند. بودجه کلان خرد و در بین انبوه سازمان ها توزیع می شود تا هیچ سازمانی یا ساختاری نتواند در شعاع گسترده عمل کند.
جامعه فرهنگی دریا
علاوه بر این، جامعه فرهنگی و اجتماعی دریا نیز از هم گسسته است. استان های ساحلی همجوار حالا بیشتر تبدیل به رقیب برای یکدیگر شده اند تا رفیق و همراه در اجرای سیاست ها و برنامه های مختلف مرتبط با دریا. رابطه معنادار برای همکاری و توسعه مشترک وجود ندارد. سرمایه ها در محدوده جغرافیایی و بودجه ها در چارچوب دستورات اداری در یک فضای محدود برای توسعه محدود صرف می شوند. علاوه بر این، فرهنگ رفتاری و گفتاری هر استان با استان دیگر متفاوت است و هیچکدام به فکر بسط فرهنگ در استان های همجوار از یک سو و سپس استان های کشور از دیگر سو نیستند. مثلا نوروز، دریا در محدوده خاصی خلاصه می شود. مراسم سالانه خواجه عطا مثال دیگری است که در یک محدوده قرار می گیرد. رابطه مستقیم بین فرهنگ ها و خرده فرهنگ های دریایی برای گسترش در سطح ملی قطع است و در نهایت، دریا همچنان در فرهنگ ایرانی رو به پسروی است.
نیاز به گفتمان دریایی
قبل از هر چیز، این ساختارهای دریایی هستند که نیاز به گفت وگو دارند و سپس فعالان دریایی در همه استان های ساحلی و در نهایت، این ایران است که به گفت وگوی دریامحور از همه ابعاد نیاز دارد. تفکر غیردریایی برای کشوری که از دوسو به دریا وصل است، به هیچ وجه قابل قبول نیست؛ آن هم بعد از حدود نیم قرن که از انقلاب اسلامی می گذرد و دست استکبار از تبلیغ منفی علیه دریای ایران قطع شده و نیز گرایش حکومت به سمت دریا بیش از همه تاریخ معاصر است.
بنابراین، وجود شکاف بین ذهن ها و زبان ها در سراسر کشور برای فهم و درک رشد و توسعه دریایی قابل درک نیست. حذف فاصله ها و نزدیکی هرچه بیشتر به همدیگر و ایجاد یک پیکره و احد دریایی، به شدت نیازمند گفت وگو و تضارب آراء و اندیشه هاست. گفتمان ملی دریایی ایران، می تواند آثار مثبتی برای توسعه دریایی داشته باشد. ارتباط تنگاتنگ افکار و اندیشه ها در سطح ملی می تواند هم نوآوری داشته باشد و هم گرایش سرمایه های مادی و اجتماعی به سمت دریا را فراهم کند.
چگونگی گفتمان دریایی ایرانیان
اگر مسئولان دریایی کشور، اصل موضوع را حائز اهمیت بدانند، درباره روش ها می توان به توافق رسید. روش های متعددی می تواند به کار گرفته شود تا امکان گفت وگو و هم اندیشی را فراهم کند. رسانه های دریایی می توانند در این کار بسیار موثر و مفید باشند. برگزاری نشست های ساده و صمیمی و کم خرج که بتوان به تعداد آن را برگزار کرد، گرایش قوی تر و مسئولانه تر صداوسیمای جمهوری اسلامی که می تواند در وسعت ملی نقش آفرینی کند.
اجرای برنامه های مشترک بین سازمان های مختلفی که می توانند در گستره بیشتری بازتاب داشته باشند؛ ایجاد فضای مناسب برای کرسی آزاداندیشی و انگیزاندن هنرمندان، ادیبان و پژوهشگران به گفت وگو و هم اندیشی و… همه می تواند به کار گرفته شود تا یک فضای همفکری و همدلی در سطح کشور برای توسعه دریایی فراهم آید.
اگر چنین نشود، باید قبول کرد که با تلاش یک سازمان و دو سازمان در هیچ جای دنیا توسعه ای رخ نداده است که ایران دومی آن باشد. به طور کلی، توسعه بدون حضور و نقش آفرینی مردم وجود خارجی ندارد. می دانیم تا زمانی که ذهن مردم ایران مرمت و بازسازی نشود و آن ها باور نکنند که در کشوری دریایی زندگی می کنند، هیچ اتفاق چشمگیری در پهنه دریا نخواهد افتاد. قریب نیم قرن از توسعه دریایی در دوران جمهوری اسلامی می گذرد، اما همچنان سواحل ایران خالی از سکنه هستند و مردم ایران همچنان گرایش به خشکی خود را حفظ کرده اند. تغییر این پارادایم بزرگ لازمه دریایی شدن ایرانیان است.
الزامات ایجاد گفت وگو دریایی
توسعه نیازمند پذیرش ملی است. پذیرش ملی مبتنی است بر فعالیت های منسجم فرهنگی سراسری و مستمر. تشکیل سلسله نشست های تخصصی و عمومی یکی از مجموع فعالیت هایی است که بتوان انجام داد. باید توجه داشت که مقوله گفت وگو به زبان و کلام و چند نشست تخصصی خلاصه و ختم نمی شود. مجموعه فرهنگ و هنر و ادبیات باید به میدان کار بیاید تا یک فرهنگ استعمارزده به یک فرهنگ عمومی تبدیل شود.
باید در خاطر داشت که نشست ها و گفت وگو با کارشناسان، خبرگان و متخصصان حوزه های مختلف در ارتباط با دریا و توسعه دریایی شاید یکی از ساده ترین راه ها باشد تا در ضمن گفت وگو، انس و الفت روحی-روانی میان جامعه شکل بگیرد، ایده های نو خلق شده و فهم دریا به یک فهم مشترک تبدیل شود و سپس آثار آن به بدنه جامعه برسد.
واقعیت آن است که این روزها سطح کمی وکیفی چنین گفت وگوهایی در جامعه ایران به حد کافی نیست و در این شرایط اگر کشور ایران را به عنوان یک جامعه دریایی مورد نظر قرار دهیم، باید اذعان کنیم که این جامعه دریایی بیش از گذشته تشنه گفت وگوست؛ گفت وگویی با تمامی ابزارهای فرهنگ و هنر و ادبیات.
بلاگ خبری مکران آریا دریا
