مدیرعامل اسبق سازمان بنادر و دریانوردی، در این گفت وگو به بررسی چالش های ناشی از تحریم ها و نحوه مدیریت آن ها، توسعه و رقابت پذیری بنادر ایران به ویژه چابهار و فاو، و نقش بخش خصوصی و خصولتی ها در ایجاد ظرفیت های کلان پرداخت. او همچنین بر اهمیت رعایت استانداردهای بین المللی، ایمنی دریایی و یکپارچه سازی مدیریت دریایی تأکید کرد و چشم انداز آینده اقتصاد دریا محور کشور را ترسیم کرد.
به گزارش تین نیوز به نقل از مارین نیوز، مهندس محمد راستاد، مدیرعامل اسبق سازمان بنادر و دریانوردی، در گفت وگویی با رسانه تصویری «سی ایران» و بازخوانی مشترک با مارین نیوز، درباره توسعه بنادر، نقش بخش خصوصی و خصولتی ها، استانداردسازی ناوگان و زیرساخت ها و یکپارچه سازی مدیریت دریایی، دیدگاه های خود را تشریح کرد.
مروری بر کارنامه مدیریتی و چشم انداز آینده سازمان بنادر و دریانوردی
وی در این گفت وگو، در جمع بندی دوران مدیریت خود در سازمان بنادر، با اشاره به چالش های ناشی از تحریم ها گفت: دورانی که با چالش های جدی مواجه بودیم، ناشی از تحریم ها، تمام شقوق بخش دریایی کشور را به شدت متأثر کرد. ما باید تلاش می کردیم این چالش ها را مدیریت کنیم تا بخش دریایی کشور بتواند کارکرد خود را ادامه دهد. تجربیات زیادی درباره آثار و تبعات تحریم بر صنعت دریایی کشور به دست آوردیم و باید از این تجربیات حداکثر استفاده شود تا رویه ها و مسیرهای اجرایی به گونه ای تنظیم شوند که بیشترین بهره برداری از ظرفیت ها صورت گیرد و تأثیری که بخش دریایی بر اقتصاد کشور می گذارد، به بالاترین میزان برسد.
وی در خصوص ارتباط توسعه دریا محور و اقتصاد دریا محور تأکید کرد: من فکر می کنم که هر دو موضوع اقتصاد دریا محور و توسعه دریا محور با هم مرتبط هستند. وقتی توسعه دریامحور اتفاق بیفتد، یعنی اولویت به بهره برداری از ظرفیت های دریا داده شود، به طبع اقتصاد کشور هم شکوفا می شود. اصل مهم این است که به این باور برسیم که باید تمام تلاش مان را معطوف کنیم به اینکه از ظرفیت دریا و برکات آن بیشترین بهره برداری را کنیم.
بنادر و فرصت های منطقه ای
راستاد درباره بندر چابهار توضیح داد: چابهار خصوصیات ویژه ای دارد. از جمله اینکه در موقعیتی استراتژیک در جنوب شرقی کشور قرار دارد و تنها بندر اقیانوسی ایران محسوب می شود، دسترسی مناسبی دارد و می تواند بزرگ ترین سایز کشتی ها را پذیرش کند. از نظر پسکرانه و دسترسی به کشورهای آسیای میانه جایگاه ویژه ای دارد. اگر بتوانیم از ظرفیت های آن بهینه استفاده کنیم و صاحبان کالا، مخصوصاً کشورهای پیرامونی، قانع شوند که این بندر مسیر مطمئن و مناسبی برای صادرات و وارداتشان است، دوران بسیار خوبی را می توان برای چابهار متصور بود. زیرساخت ها و تجهیزات این بندر نیز در حال حاضر از بهترین های کشور هستند.
وی در زمینه حضور اپراتورهای خارجی در بنادر گفت: جذب اپراتورهای بین المللی خارجی برای بنادر یک رویه مناسب است. اپراتور هندی IPGL که در چابهار حضور دارد، با هدف بهره برداری از ظرفیت های بندر و سرمایه گذاری آمده، اما تأمین تجهیزات آن ها عمدتاً با مشکلات ناشی از تحریم مواجه شده است. ما باید تلاش کنیم که این اپراتور هندی تعهدات خود را عملیاتی کند و بارهایی که از کشورهای پیرامونی یا هند به مقصد چابهار و بالعکس می رود، متمرکز شود. در کنار این، نباید از ظرفیت و توانمندی شرکت های داخلی غافل شویم و باید آن ها را تشویق کنیم که تمرکز بیشتری در بندر داشته باشند.
وی افزود: حفظ حضور اپراتور هندی نسبت به حذف آن بهتر است، زیرا گزینه دیگری در شرایط تحریم برای ترمینال خارجی نداریم. همچنین باید توجه داشته باشیم که بازار بزرگ هند یک فرصت بالقوه برای بندر چابهار است و اپراتور هندی می تواند کشتی هایی که از مبدأ هند به مقصد ایران حرکت می کنند، به صورت منظم جذب کند. در کنار این، ترمینال های داخلی توانمند نیز می توانند در کنار اپراتور هندی حضور و فعالیت داشته باشند.
راستاد درباره رقابت منطقه ای بیان کرد: رقابت کشور چین و هند در حوزه دریایی و بندری می تواند برای توسعه چابهار مفید باشد، مشروط بر اینکه اهداف و بازارهای هر بندر مشخص و محدود به فعالیت های خود باشد. مسیر تجاری و بازارهای هند و آسیای میانه برای چابهار با گوادر و مسیر چین از طریق پاکستان تداخلی ندارد و هر کدام می توانند اهداف خود را دنبال کنند.
وی همچنین به اهمیت بنادر پیرامونی اشاره کرد و گفت: هر ظرفیت جدیدی می تواند بخشی از کالا را جذب کند. به عنوان مثال، بندر فاو می تواند رقیب بالقوه باشد، اما مسیرها و کیفیت خدمات متفاوت است و ما باید تلاش کنیم که رقابت پذیری بنادر خود را ارتقا دهیم و سهم بیشتری از بازار مشترک جذب کنیم. مسیرهای تجاری و مزیت های طبیعی باید بهینه شوند تا کالاها مسیر بهینه و اقتصادی را انتخاب کنند.
استانداردها و ایمنی دریایی
راستاد درباره استانداردها و الزامات جهانی گفت: ایران در عضویت کنوانسیون های بین المللی دریایی فعال بوده و تلاش کرده با حضور در IMO نقش مؤثری داشته باشد. الزامات جدیدی مثل سخت کم سورفور از سال ۲۰۲۰ اجباری شده و باید بتوانیم نه تنها برای ناوگان خودمان بلکه برای ناوگان خارجی هم این امکان را فراهم کنیم تا رقابت پذیری بنادر افزایش یابد.
وی افزود: در بحث امنیت و پیشگیری از حوادث بندری، اقدامات پیشگیرانه و تجهیزات واکنش سریع توسعه یافته اند، اما کارهای ویژه نیاز به توجه خاص دارند تا ریسک حوادث به حداقل برسد. صاحبان کالا باید اطلاعات دقیق ارائه کنند و مکانیزم های کنترلی و واکنش به شرایط اضطراری باید مشخص باشد تا آمادگی لازم در زمان بروز حادثه وجود داشته باشد.
مدیریت یکپارچه و سرمایه گذاری
راستاد در خصوص مدیریت یکپارچه گفت: مدیریت یکپارچه بخش دریایی کشور نیازی به ایجاد ساختار جدید متمرکز ندارد. کشورهای پیشرفته هم ساختار واحد ندارند و سازمان ها و وزارتخانه ها هر کدام بخشی از فعالیت ها را مدیریت می کنند. مهم این است که از ظرفیت ها و قوانین موجود بهینه استفاده کنیم. سازمان بنادر و دریانوردی می تواند به عنوان مرجع اصلی توسعه دریا محور کشور عمل کند و مسئولیت توسعه بنادر، ناوگان، استانداردسازی دریانوردان و هماهنگی فعالیت ها را به عهده گیرد.
وی ادامه داد: طرح مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی کشور یکی از بهترین اسناد بالادستی در حوزه مدیریت سواحل و بنادر است و اگر همه دستگاه ها به آن پایبند باشند، استفاده بهینه از نوار ساحلی کشور تضمین می شود.
نقش بخش خصوصی و خصولتی ها در توسعه بنادر
راستاد درباره جذب سرمایه گذاری بخش خصوصی افزود: یکی از ظرفیت های مهم سازمان بنادر و دریانوردی، آیین نامه تأسیس آن است که اجازه جذب سرمایه گذاری بخش خصوصی در بنادر را می دهد. در گذشته بیش از سی شرکت و صدها هزار نفر اشتغال مستقیم از طریق سرمایه گذاری بخش خصوصی در بنادر ایجاد شد. باید از این ظرفیت قانونی بهینه استفاده شود تا منابع مورد نیاز توسعه تأمین گردد. تحریم ها مانع بهره برداری کامل از ظرفیت ها شده است و رفع محدودیت ها می تواند انگیزه برای سرمایه گذاری را افزایش دهد.
وی در خصوص شرکت های خصولتی گفت: شرکت های خصولتی نیز می توانند نقش مهمی در ایجاد ظرفیت های کلان داشته باشند، اما جایگاه برای شرکت های خصوصی توانمند نیز وجود دارد و همه باید فرصت مشارکت در توسعه بنادر را داشته باشند.
جمع بندی و نگاه آینده محور
راستاد در پایان گفت: با وجود تحریم ها، ایران می تواند به یک بازیگر منطقه ای تبدیل شود، مشروط بر اینکه مسیرها و امکانات خود را بهینه کند. ظرفیت های جغرافیایی کشور، دسترسی به آب های آزاد و ظرفیت های موجود در بنادر این امکان را فراهم می کند. کریدور شمال-جنوب فرصت تاریخی است و اگر کیفیت خدمات، سرعت و قیمت تمام شده را ارتقا دهیم، می تواند منبع درآمد و اشتغال پایدار باشد. با رفع تحریم ها و بهبود فرآیندها، ظرفیت های موجود در بنادر می تواند به طور کامل استفاده شود و فعالان صنعت دریایی باید با انگیزه، جدیت و احساس مسئولیت فعالیت کنند تا آینده توسعه دریا محور کشور تضمین شود.
بلاگ خبری مکران آریا دریا
