مطابق با آمار موجود، نزدیک به ۴۰درصد از مرزهای جمهوری اسلامی ایران را مرزهای آبی تشکیل می دهد و بر مبنای طول خط ساحلی، ایران با ۳۱۸۰کیلومتر (۷۴۰کیلومتر در شمال و ۲۴۴۰کیلومتر در جنوب) رتبه سی وهفتم در دنیا را داراست.
تین نیوز |
«جمهوری اسلامی ایران آمادگی کامل دارد تا برای کشورهای عضو اتحادیه منطقه ای اکو که در خشکی محصور هستند، شرایطی را برای ایجاد دسترسی به آب های بین المللی فراهم کند». این بخشی از وعده های مطرح شده از سوی محمدرضا عارف، معاون اول رئیس جمهور کشورمان در دیدار با اسد مجیدخان، دبیرکل سازمان همکاری های اقتصادی (اکو) است. او این صحبت ها را چند روز پیش و در سفر به کشور تاجیکستان مطرح کرده بود. هم راستا با صحبت های معاون اول رئیس جمهور، روز گذشته نیز فرزانه صادق، وزیر راه وشهرسازی دولت چهاردهم در سیزدهمین اجلاس وزرای حمل ونقل کشورهای عضو اکو از ارائه طرح «دروازه مشترک اکو» خبر داد. آنطور که رسانه ها درباره این طرح گزارش داده اند، هدف آن تسهیل دسترسی کشورهای عضو اکو به آب های آزاد و ارتقای فعالیت های ترانزیتی منطقه ای است.
به گزارش تین نیوز به نقل از روزنامه اقتصاد سرآمد، مطابق با آمار موجود، نزدیک به ۴۰درصد از مرزهای جمهوری اسلامی ایران را مرزهای آبی تشکیل می دهد و بر مبنای طول خط ساحلی، ایران با ۳۱۸۰کیلومتر (۷۴۰کیلومتر در شمال و ۲۴۴۰کیلومتر در جنوب) رتبه سی وهفتم در دنیا را داراست. وجود مرزهای آبی و دسترسی به آب های آزاد به عنوان یکی از مزیت های مهم توسعه در جهان امروز شناخته می شود، چراکه عامل ارتباطی اصلی برای تجارت جهانی، دریا و حمل ونقل دریایی است. از همین منظر است که قریب به اتفاق کشورهای محصور در خشکی یعنی کشورهایی که به طور مستقیم دسترسی به آب های آزاد (بین المللی) ندارند، در زمره کشورهای توسعه یافته محسوب نمی شوند.
سازمان همکاری اقتصادی (اکو) نهاد بین دولتی منطقه ای است که با هشت میلیون کیلومترمربع مساحت و قریب نیم میلیارد نفر جمعیت، دارای منابع و ثروت طبیعی و انسانی و موقعیت کم نظیرِ جغرافیایی است؛ به نحوی که اروپا را به چین و شرقِ دور متصل می کند و روسیه و آسیای مرکزی را به خلیج فارس، دریای عمان و اقیانوس هند پیوند می دهد. کشور های منطقه از جمله ایران، پاکستان، ترکیه، افغانستان، قرقیزستان، قزاقستان، تاجیکستان، جمهوری آذربایجان و ترکمنستان در چارچوب سازمان همکاری اقتصادی (اکو) در زمینه های تجارت، حمل ونقل و انرژی با یکدیگر همکاری دارند. کارشناسان معتقدند که منطقه اکو از غنی ترین مناطق دنیا به شمار می رود که از پتانسیل ها، فرصت ها و بستر های همکاری مطلوبی در حوزه های مختلف به ویژه بخش انرژی برخوردار است، اما این سازمان مهم منطقه ای در طول سال ها به دلیل اختلافات کشور های عضو به جایگاه شایسته خود نرسیده است.
ابتکار دروازه اکو با برنامه های توسعه ریلی میان کشورها
روز گذشته فرزانه صادق، وزیر راه وشهرسازی در سیزدهمین اجلاس وزرای حمل ونقل کشورهای عضو اکو گفت: تمرکز بر ارتقای سطح همکاری های منطقه ای و استفاده از ظرفیت های گسترده منطقه و نقش مهم حمل ونقل در این راستا از اولویت های دولت جمهوری اسلامی ایران است. وی افزود: در جغرافیای غرب آسیا، ایران از اهمیت ویژه ای برخوردار است. دسترسی به آب های آزاد از طریق خلیج فارس، بیش از ۲۵۰هزار کیلومتر راه و ۱۵هزار کیلومتر خط ریلی در تقاطع های شمال-جنوب و شرق-غرب از مزایای استراتژیک ایران است. همکاری های بین المللی، فرصت های عظیمی برای توسعه حمل ونقل و ترانزیت در منطقه فراهم می کند.
وزیر راه وشهرسازی با تاکید بر نقش کشورهای اکو در تحقق اهداف و برنامه های سازمان، گفت: چشم انداز ۲۰۳۵ برای توسعه ظرفیت های منطقه ای در این حوزه مهم است. در سال های اخیر، همکاری های ترانزیتی در منطقه رشد قابل توجهی داشته و جمهوری اسلامی ایران توانسته در سال گذشته به رکورد ۲۰میلیون تن بار ترانزیتی دست یابد که این موفقیت نتیجه همکاری نزدیک با کشورهای منطقه، به ویژه در زیرساخت های مرزی با آذربایجان و ترکیه است. وی اضافه کرد: برنامه های توسعه ای شامل انتقال ۲۰میلیون تن بار ترانزیتی از ایران و ترکمنستان، همکاری در بنادر جنوبی با مشارکت کشورهای قزاقستان، ازبکستان و تاجیکستان و توسعه همکاری های مرزی با افغانستان و پاکستان، اقداماتی هستند که منجر به جهش در ترانزیت و افزایش وابستگی های منطقه ای خواهد شد.
وزیر راه وشهرسازی تاکید کرد: همکاری های ترانزیتی در منطقه اکو طی سال های اخیر شتاب قابل توجهی یافته است. جمهوری اسلامی ایران در سال گذشته موفق شد رکورد ترانزیت ۲۰میلیون تن کالا از قلمرو خود را ثبت کند. طبق برنامه هفتم توسعه اقتصادی کشور، این رقم باید به ۴۰میلیون تن برسد. دستیابی به این هدف، ناشی از همکاری نزدیک حمل ونقلی با کشورهای منطقه به ویژه اعضای اکو است. وی با اشاره به اهمیت راه اندازی مسیرهای ریلی مانند تهران-استانبول، مشهد-عشق آباد و قطار منظم اسلام آباد-تهران-استانبول افزود: برنامه ریزی برای توسعه حمل ونقل ترکیبی در سطح جهانی باید موردتوجه قرار گیرد و سازمان اکو در این زمینه، سازوکارهای حمل ونقل ترکیبی و موافقت نامه های مربوطه را پیگیری کند. به همین دلیل انتظار داریم در اجلاس های آتی، این اسناد به تصویب برسند تا بهره برداری از ظرفیت های منطقه ای تسهیل شود.
وزیر راه و شهرسازی با اشاره به طرح «دروازه مشترک اکو» به منظور تسهیل دسترسی کشورهای منطقه به آب های آزاد و ارائه تسهیلات دریایی توسط کشورهای ساحلی، ادامه داد: این طرح به عنوان ابتکاری برای ارتقای فعالیت های ترانزیتی در حوزه اکو مطرح شده است. جمهوری اسلامی ایران آمادگی دارد در برنامه های لجستیکی، تسهیلات لازم را در بندر شهیدرجایی فراهم کرده و با مدیریت دیجیتال و تبادل الکترونیک اسناد حمل ونقل، روند ترانزیت را تسریع و ساده سازی کند. همکاری های گمرکی و کاهش زمان تشریفات، از دیگر مواردی است که در این راستا موردتوجه قرار گرفته است.
نقش ایران در اتحادیه اکو چیست؟
کارشناسان معتقدند، جمهوری اسلامی ایران به دلیل داشتن مرز زمینی با پنج کشور عضو و دارا بودن موقعیت استراتژیک برای اتصال سایر اعضا به آب های بین المللی از موقعیت مهمی برخوردار است. ۲۵درصد بودجه سالانه اکو را جمهوری اسلامی ایران تامین می کند و بیش از ۲۰درصد کارشناسان این سازمان ایرانی هستند. علی رغم ظرفیت های اقتصادی، تجاری، حمل ونقل، دسترسی به آب های آزاد و دارا بودن منابع انرژی مثل نفت و گاز، از آن جهت که جمهوری اسلامی در حوزه دیپلماسی اقتصادی از ساختار های سنتی پیرو می کند، نتوانسته از این اتحادیه بهره لازم را ببرد.
سهم صادرات کشورمان به کشور های عضو اکو در این مقطع زمانی حدود سه میلیارد دلار اعلام شده است. گاز مایع، مشتقات نفتی، ماهی، میگو، رب گوجه فرنگی، انواع سبزیجات، میوه تازه و خشک، انواع گل و گیاه، زعفران، خشکبار و… محصولات صادراتی ایران به کشور های عضو این اتحادیه است. در مقطع مذکور، واردات کشورمان از کشور های عضو سازمان همکاری های اکو نیز شامل مواد اولیه تولید، نخ، پنبه، جو، دانه کتان، عدس، لوبیا، تجهیزات پزشکی، مواد اولیه صنعتی، انواع اسید، تجهیزات صنعتی، ماشین آلات کشاورزی و… بود. بیشترین ارزش صادرات ایران در بین کشور های اکو به تجارت با افغانستا ن اختصاص دارد؛ پس از آن کشور های ترکیه و جمهوری آذربایجان قرار دارند.
بررسی ها نشان می دهد سازمان همکاری اقتصادی (اکو) باتوجه به جمعیت، وسعت و ظرفیت فراوان، تا دستیابی به جایگاه حقیقی در سطح جهان و وضعیت ایده آل از نظر همکاری درون منطقه ای فاصله زیادی دارد؛ هرچند برخی عوامل از جمله مداخلات کشور های خارجی و نبود زیرساخت ها و نهاد های مناسب، گرایش به سوی اتحاد را تضعیف کرده است، اما این سازمان بزرگ منطقه ای با ترکیب جمعیتی جوان، در قالب یک سازمان موفق و خوش آتیه می تواند جایگاه مطلوبی کسب کند. ۸ میلیون کیلومترمربع مساحت و قریب نیم میلیارد نفر جمعیت، منابع و ثروت طبیعی و انسانی و موقعیتِ کم نظیرِ جغرافیایی در کنار پیوند های فرهنگی و تاریخیِ عمیق ملت های منطقه ی اکو، ظرفیت و سرمایه بی نظیری را برای توسعه اقتصادی و ارتقای سطح رفاه مردم منطقه فراهم کرده است.
بلاگ خبری مکران آریا دریا
