اختصاصی مانا – فنّاوری‌های جدید تحول‌آفرین روز‌به‌روز در سراسر دنیا با نوآوری‌ها و تحولات دگرگون کننده رشد می‌کنند. همانگونه که بارها گفته شده صنعت کشتیرانی، صنایع دریایی و لجستیک کالا نمی‌توانند جدا از فنّاوری‌های ابداع شده باشند زیرا بسیاری از آن‌ها صرفاً به منظور بهکارگیری در بخش حملونقل تولید شده‌اند. اما فراموش نشود که بهکارگیری این فنّاوری‌ها خود به خود چالش برانگیز است؛ زیرا چیزی نخواهد گذشت که فنّاوری‌های جدید بر تار و پود صنعت دریایی سایه افکنده و همه چیز را تحت‌الشعاع قرار خواهد داد. بدین ترتیب شاید این صنعت به مرحله‌ای برسد که دیگر مدیریت‌ها نتوانند با مشارکت در تصمیم‌گیری‌ها سکان هدایت صنعت حملونقل دریایی را در دست گیرند و به مرور سیستم‌های مدیریتی را برعهده فنّاوری‌های دیجیتالی بگذارند.
به اذعان متخصصان و کارشناسان از بین فنّاوری‌های پیشرفته هوش مصنوعی بیش از پیش می‌تواند رقیبی برای تصمیم‌گیران کلیدی حملونقل دریایی باشد که واگذاری اختیارات مدیریتی به هوش مصنوعی و سایر فنّاوری‌ها از سوی عوامل انسانی چالش برانگیز خواهد بود.
صد البته این موضوع به معنی نادیده گرفتن نیروی انسانی کارآمد در تصمیم گیری‌ها نیست چراکه فنّاوری‌ها بدون وجود عوامل انسانی کارآیی نخواهند داشت. تأکید بر این نکته صرفاً هشداری است به مدیران خطوط کشتیرانی و بندری که اگر در صدد حفظ موقعیت‌های سازمانی هستند نباید اجازه دهند تا فنّاوری بر تفکر انسانی در پیشبرد فعالیت‌ها غلبه کند، هرچند همگی می‌دانیم که تفکر انسانی همانا ابداع کننده همین فنّاوری‌ها است که ممکن است در آینده تهدیدی برای انسان‌ها به شمار رود و جای او را به درستی اشغال کند؟
فرصتهای جدید در انتظار حملونقل دریایی
رشد جمعیت، تقاضا برای غذا، بالا رفتن میزان مصرف انرژی و آب و فرآورده‌های نفت و گاز منجر به افزایش تقاضا در بخش حملونقل می‌شود. در این میان حملونقل آبی اقتصادی‌ترین وسیله حمل موادِ خام، تولیدات، کالاهای نهایی، سوخت، غذا و آب در سطح جهان است که استفاده از فنّاوری‌ها بر تکامل آن خواهد افزود.
بدین ترتیب روشهای مختلف حملونقلی در کنار سایر بخش‌های اقتصادی بِلا درنگ و بدون وقفه رشد خواهد کرد و به منظور پاسخگویی به نیازها روز‌به‌روز بر وجوه مختلف آن افزوده خواهد شد.
رشد تجارت جهانی فرصتهای جدیدی را برای صنعت دریایی با ارزش افزوده بالا، خدمات پیچیده و نوآورانه ایجاد خواهد کرد که این توسعه و گسترش مسئولیتِ مدیران، کاربران، اپراتورها، کارشناسان و نیروی انسانی متخصص را مضاعف می‌کند و روز‌به‌روز بر تعداد کشتی‌های هوشمند، بنادر هوشمند، صنایع دریایی هوشمند و تجهیزات ساحلی هوشمند افزوده خواهد شد. بسیاری از فعالیت‌های دستی به فعالیت‌های اتوماتیک و خودکار تبدیل خواهد شد و با گذشت زمان سیطرۀ انسان بر حملونقل دریایی دیجیتال کمرنگ‌تر خواهد شد و گریزی از آن نیست.
بدین ترتیب نوآوری‌ها به سرعت در حال افزایش است و فنّاوری‌های صنعتی دیجیتالی معروف به Industry 4.0 که به فنّاوری سیستم فیزیکی تحول آفرین CPS سایبری متکی هستند، رشد خواهد کرد. این سیستم‌های ترکیبی از چند نوآوری دیجیتال بزرگ هستند که برای تغییر صنعت کشتیرانی آماده شده‌اند.
این فنّاوری‌ها شامل رایانش ابری، بلاک چین،اینترنت اشیا، حسگرهای پیچیده، جمع‌آوری و تجزیه تحلیل داده‌ها، رباتیک پیشرفته ،هوش مصنوعی و … است که همه آن‌ها از دید کارشناسان و متخصصان یک تهدید مدیریتی محسوب می‌شوند.
Industry 4.0 مدیریت سیستم‌های به هم پیوسته را با دگرگونی مضاعفی روبه‌رو خواهد کرد و به یک عنصر کلیدی در تولید داده‌های هوشمند تبدیل خواهد شد و برای تمامی فعالیت‌هایی که قرار است انجام شود برنامه ریزی و تصمیم گیری می کند.
در چنین شرایطی کارشناسان نمی‌توانند پیش‌بینی کنند کدام یک از فنّاوری‌ها بیشتر از همه می‌تواند در حملونقل دریایی تغییر ایجاد کرده سیستم‌های مدیریتی انسانی را دگرگون می سازد. این موضوع همچنان چالشی برای آینده است. اما به نظر می‌رسد هوش مصنوعی گوی رقابت را در بین سایر فنّاوری‌ها می‌رباید.
روشهای حملونقلی یکپارچه
دیجیتالی‌سازی و فنّاوری‌های ارتباطی خدمات جدیدی را ایجاد کرده و زنجیره‌های تأمین را برای همه روشهای حملونقلی یکپارچه خواهد ساخت. در بخش‌های حملونقل دریایی حجم وسیعی از داده‌ها فرصتهای جدیدی را برای بهبود عملیات کشتی‌ها، ایمنی و تدارکات ایجاد می‌کند. فنّاوری‌های جدید در آینده کشتی‌های جدیدی را با نیروی محرکه هوشمند، سبک وزن، سیستم های پیشرفته، انرژی هیبریدی به منظور بهره‌وری انرژی بهتر به منصه ظهور می‌رساند. بدین ترتیب عملکرد تجاری و عملیاتی کشتی‌ها روز‌به‌روز بهتر خواهد شد به طور کلی دیجیتالی شدن حملونقل دریایی منجر به توسعه کشتی‌های هوشمند شده و بر ایمنی و عملکرد زیست محیطی تأثیر مثبت خواهد گذاشت.
با رشد و گسترش اینترنت اشیا و هوش مصنوعی انقلاب تکنولوژی در حملونقل دریایی به وجود می‌آید، اما همۀ اینها مستلزم آن است که عوامل انسانی به منظور استفاده بهتر از این فنّاوری‌ها آموزش‌های لازم را حتماً فراگیرند در غیر این صورت متأسفانه باید گفت لابه‌لای اهرم‌ها‌ی مکانیکی فنّاوری‌ها فشرده خواهند شد.
با این توصیف، دیجیتالی شدن فعالیت‌ها استراتژی‌های شرکت‌های حملونقل را تغییر خواهد داد و مدلهای تجاری جدیدی را برای ایجاد ارزش افزوده ایجاد خواهد کرد. سیستم‌های مدرن و بسیار پیشرفته به منظور پشتیبانی از لجستیک کالا و همچنین ایجاد تحول در بنادر بیشتر خواهد شد.
اما آنچه بیش از پیش بر صنعت کشتیرانی و صنایع دریایی تأثیر خواهد گذاشت عبارتند از: هوش مصنوعی، ناوبری پیشرفته، 5g، اینترنت اشیا، مدیریت عملیات حملونقل تجاری، سیستم مدیریت ناوگان، داده‌های آب و هوایی، فنّاوری‌های کشتی‌سازی، پلتفرم‌های دیجیتال، بلاک چین و غیره.
بدین ترتیب در یک نگاه کلی استراتژی کسب و کار دیجیتال با اهداف تاکتیکی و عملیاتی برای کاهش هزینه‌ها و بهبود فرآیند‌ها و کارآیی‌های عملیاتی تدوین می‌شود.
از فنّاوری دیجیتال به منظور ارزش‌آفرینی در مدلهای کسب و کار استفاده می‌شود و به زودی استراتژی دیجیتال در کشتیرانی به اجرا در‌می‌آید.
حال این استراتژی چگونه توسط متخصصان و عوامل انسانیِ مرتبط، به ساختار سودمند و عملگرا خواهد رسید مبحثی است که باید درباره آن به بحث و بررسی پرداخت.
رهبری دیجیتالی
همانگونه که اشاره شد استفاده از سیستم بهینه‌سازی سوخت FOS برای کاهش مصرف سوخت و نظارت بر عملکرد کشتی‌ها و دستورالعمل استانداردهای نظارتی، تنظیم قوانین برای مؤسسات صنعتی دریایی، تحول در تعمیر و نگهداری کشتی‌ها، دستورالعمل‌های استانداردهای نظارتی در حملونقل دریایی مانند یک شریک خارجی عمل خواهد کرد تا به میزان جذب مشتری سرعت بخشیده و مدلهای کسب و کار جدیدی ایجاد کند در یک کلام به گفته یک کارشناس خبره تفکر دیجیتالی مدیریتی به مرور زمان جای خود را به استراتژی سنتی در حملونقل دریایی خواهد داد.
شرکت های حملونقل سنتی با شروع فعالیت‌های تجاری پیشرفته از تسلط مدیران انسانی خارج خواهد شد و رهبری دیجیتالی به عامل تعیین کننده در حملونقل دریایی تبدیل می‌شود.
بدین ترتیب حاکمیت دیجیتال نتیجه یک استراتژی متوازن است که گزینه‌هایی را برای تغییر اهداف و مدلهای کسب و کار به معرض نمایش خواهد گذاشت.
بالاخره ناوگان کشتیرانی جهانی با سیستم های پشتیبانی کننده توسط اینترنت اشیا، هوش مصنوعی نوآورانه و سایر فنّاوری‌های دیجیتال مانند بلاک چین از عهده برنامه‌ریزی و اجرا به خوبی برخواهد آمد زیرا اتحادهای فنّاوری و سرمایه گذاری‌های مشترک اساس همکاری‌های بین سازمانی بوده که همگی بر فعالیت‌های تحول دیجیتال تأکید دارد.
همانگونه که اشاره شد مدیریت صنعت کشتیرانی و صنایع دریایی با قابلیت‌های نوآوری دیجیتالی مانند موارد زیر مواجه خواهد شد:
استراتژی تحول دیجیتال، مشارکت‌های فنّاوری، استانداردهای فنّاوری، همکاری‌های داخلی و خارجی، ایجاد واحد‌های تجاری جدید، ایجاد فنّاوری‌ها و سیستم‌ها، شیوه‌های‌های جدید نوآوری، توسعه چابک، ابتکار عمل، استاندارد سازی وغیره.
در پایان باید گفت آینده نشان خواهد داد مدیریت جهانی حملونقل دریایی تا چه اندازه می‌تواند خارج از سیطره فنّاوری بر مدیریت انسانی باقی‌مانده و همچنان اختیارات تصمیم گیری‌های کلان را در دست داشته باشد. فراموش نکنیم همان طوری‌که در بالا آمد از میان همه فنّاوری‌های مطرح شده کافی است هوش مصنوعی در بخش حملونقل دریایی بیش از آنچه درحال حاضر است، وارد عمل شده و بخش‌های مدیریتی را دچار اختلال کند.
ترجمه و اقتباس : بهاره قهرمانی
منابع :marine digital
Marineinsight
agreenerfuture
تسلط تفکر دیجیتالی بر استراتژی سنتی در حملونقل دریایی
