اختصاصی مانا- جنگ تجاری میان ایالات متحده و چین، تأثیرات متفاوتی بر ایالت‌های مختلف آمریکا بر جای گذاشته است. برخی ایالت‌ها به دلیل اعمال تعرفه‌ها دچار کاهش درآمد شدند، اما سرانجام دو کشور توافق کردند که تعرفه‌ها را کاهش دهند. اکنون، با گذشت ماه‌ها، قرار است از تاریخ ۱۲ آگوست، تعرفه‌های دوجانبه دوباره از سر گرفته شود.
در چنین شرایطی، تحلیلگران پیش‌بینی می‌کنند که زنجیره تأمین و لجستیک جهانی دچار آسیب خواهد شد و چین ممکن است زیان بیشتری از محل اعمال تعرفه‌های بالا متحمل شده و رشد اقتصادی آن با اُفت همراه شود. بی‌تردید، چین نیز در برابر تعرفه‌های آمریکا بی‌تفاوت نخواهد ماند و به مقابله‌به‌مثل خواهد پرداخت؛ موضوعی که می‌تواند اختلالاتی جدی در حملونقل دریایی ایجاد کند.
کاهش موقتی تعرفه‌ها
براساس گزارش منتشرشده از سوی مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی واشنگتن (CSIS)، تعرفه‌های آمریکا پس از مدتی از ۱۴۵ درصد به ۳۰ درصد و تعرفه‌های چین بر کالاهای آمریکایی از ۱۲۵ درصد به ۱۰ درصد کاهش یافت. توافق مذکور که در ژنو حاصل شد، به‌مثابه یک آتش‌بس موقت در جنگ تجاری دو کشور تلقی شد. با این حال، این توافق با چالش‌ها و عدم قطعیت‌های متعددی همراه بود و هنوز بسیاری از آن‌ها باقی مانده‌اند.
در حالی که این توافق از سوی طرفین و برخی کشورها مورد استقبال قرار گرفت، برخی صادرکنندگان آن را بازگشتی به فضای پرتنش پیشین دانستند.
تأثیر بر اقتصاد جهانی
تأثیرات جنگ تجاری بر اقتصاد جهانی به تدریج عمیق‌تر شد. بانک جهانی، آشفتگی‌های تجاری ناشی از تصمیمات یک‌جانبه دولت ترامپ را عامل اصلی در کاهش مداوم پیش‌بینی رشد جهانی عنوان کرده است. این بانک در گزارش‌های خود هشدار داده که پیامدهای اقتصادی این تنش‌ها، فراتر از مرزهای دو کشور، بر کل اقتصاد جهانی سایه انداخته است.
با وجود توافق ژنو، تحلیلگران معتقدند که بسیاری از مشکلات ساختاری حل‌نشده باقی مانده‌اند و نگرانی‌ها درباره پیامدهای بلندمدت جنگ تجاری بر زنجیره‌های تأمین و ثبات اقتصادی همچنان ادامه دارد. احتمال بازگشت تعرفه‌ها و تشدید تنش‌های تجاری همچنان وجود دارد.
آتش‌بس شکننده
این آتش‌بس شکننده، باعث استمرار عدم قطعیت در بازارهای جهانی شده است. تأثیرات بلندمدت آن، از جمله اختلال در زنجیره‌های تأمین، شرکت‌ها را واداشته تا خود را با موانع، مقررات و رویه‌های تجاری جدید وفق دهند.
تهدیدهای بی‌اثر تعرفه‌ای ترامپ
موسسه آمریکایی اقتصاد بین‌الملل (Peterson Institute) در گزارشی جامع، تغییرات تعرفه‌های اجراشده در سال ۲۰۲۵ را ردیابی کرده و نتیجه گرفته است که تهدیدهای تعرفه‌ای ترامپ، ابزاری بی‌اثر بوده‌اند. این تهدیدها نه‌تنها در جهت رفع عدم تعادل تجاری مؤثر نبودند، بلکه برای حل بحران‌های سیاسی داخلی، مانند پرونده‌های قضایی رئیس‌جمهور سابق برزیل یا اختلافات مهاجرتی با کلمبیا نیز به کار گرفته شدند.
بر اساس این گزارش، اعمال این تعرفه‌ها در جهانی که روزبه‌روز از نظر ژئوپلیتیکی دچار تفرقه می‌شود، تفاوتی میان دوست و دشمن قائل نمی‌شود و همین مسئله به تضعیف موقعیت ایالات متحده و متحدانش منجر شده است. در واقع، این سیاست‌ها قدرت اقتصادی آمریکا را کاهش داده‌اند و بهره‌برداری هدفمند از آن‌ها میسر نشده است.
ضربه به متحدان آمریکا
نکته قابل توجه آن است که حتی نزدیک‌ترین متحدان آمریکا نیز از تبعات این سیاست‌های تعرفه‌ای در امان نبوده‌اند. اتحادیه اروپا، کانادا، ژاپن، کره جنوبی و برزیل همگی کالاهای صادراتی خود را مشمول تعرفه‌ها یا تهدید به اعمال آن می‌دانند.
هرچند همه متحدان به یک اندازه با سیاست‌های آمریکا همسو نیستند، بسیاری از آن‌ها همچنان روابط متعادلی با چین دارند. این وضعیت نشان می‌دهد که سیاست‌هایی که حتی شرکای قابل اعتماد آمریکا را نادیده می‌گیرند، می‌تواند به تضعیف انسجام اتحادها منجر شود.
عملکرد چین در جنگ تجاری فراتر از انتظار
در این میان، چین در جنگ تجاری عملکردی فراتر از انتظارات داشت. تولید ناخالص داخلی این کشور در سه‌ماهه دوم سال ۲۰۲۵ حدود ۵.۲ درصد رشد کرد. دلیل اصلی این رشد، تسریع در صادرات پیش از اعمال تعرفه‌های جدید بود. چین با بارگیری پیش‌دستانه محموله‌ها توانست فشار تعرفه‌ها را تعدیل کند و در برابر اقدامات آمریکا مقاومت نشان دهد.
این رقم هرچند نسبت به رشد ۵.۴ درصدی سه‌ماهه نخست کاهش یافته، اما از پیش‌بینی تحلیلگران (۵.۱ درصد) فراتر بوده است. بررسی دقیق عملکرد چین نشان می‌دهد که با بهره‌گیری از دوره آتش‌بس تجاری و حمایت دولت پکن، صادرکنندگان توانستند تا حدی از رکود شدید جلوگیری کنند.
نیمه دوم؛ افقی مبهم
با این وجود، سرمایه‌گذاران انتظار دارند که نیمه دوم سال با رشد ضعیف‌تری همراه باشد. صادرات چین سرعت خود را از دست داده، نرخ رشد کاهش یافته و اعتماد مصرف‌کننده همچنان پایین است.
واشنگتن و پکن تنها تا ۱۲ آگوست ۲۰۲۵ فرصت دارند تا توافق تعرفه‌ای را تمدید کنند. در غیر این صورت، بازگشت تعرفه‌های دوجانبه می‌تواند حملونقل دریایی و تجارت جهانی را با بحرانی بی‌سابقه مواجه سازد. این وضعیت ممکن است منجر به تحریم‌های مجازی در تجارت میان دو اقتصاد بزرگ جهان شود.
همگان می‌دانند اقتصاد چین به شدت به صادرات وابسته است و ایالات متحده بزرگ‌ترین بازار آن محسوب می‌شود. اگرچه شرکت‌ها برای دور زدن تعرفه‌ها زنجیره تأمین خود را به خارج از چین منتقل کرده‌اند و کسب‌وکارهای چینی نیز بازارهای غیرآمریکایی را توسعه داده‌اند، اما واقعیت این است که هیچ کشوری نمی‌تواند جایگزین قدرت خرید مصرف‌کنندگان آمریکایی شود.
چالشی بزرگ برای پکن
سیاست‌گذاران چینی اکنون با چالش بزرگی در دستیابی به هدف رشد سالانه حدود ۵ درصد روبه‌رو هستند، هدفی که بسیاری از تحلیلگران آن را بلندپروازانه می‌دانند. وی یائو، اقتصاددان مؤسسه «سوسیته ژنرال» نیز در این زمینه معتقد است: با وجود رشد قوی در نیمه اول، چشم‌انداز نیمه دوم با کاهش صادرات و تأثیر محسوس تعرفه‌های جدید ایالات متحده تیره و تار خواهد شد.
منابع: Peterson Institute، The Guardian، Tradeimex
ترجمه و اقتباس: بهاره قهرمانی
بلاگ خبری مکران آریا دریا
