کارشناسان بازار خودرو معتقدند واردات موثر با ابلاغ آیین‌نامه‌های مختلف اتفاق نمی‌افتد و در وضعیت فعلی، واردات فقط بر ارزش خودروهای گران‌قیمت موثر است و امید مردم را ناامید می‌کند.
به گزارش پایگاه خبری ترابران، در حالی که 23 دی‌ماه سال جاری، آیین‌نامه واردات خودروهای نو ابلاغ شد، قیمت خودروها در بازار این هفته افزایش چشمگیری داشت. با مشاهده این اوضاع، نخستین چیزی که به خاطر می‌آید شور و حال و امید مصرف‌کنندگان برای ورود خودروهای نو اقتصادی بود که بر بازار تاثیر بگذارند!
به گفته یک کارشناس بازار خودرو جریان افزایش قیمت انواع خودرو در کشور همچنان ادامه دارد و در یک ماهه گذشته خودروهای وارداتی 10 درصد، خودروهای چینی 30 درصد و خودروهای تولید داخلی 15 درصد افزایش قیمت داشتند. درباره این افزایش‌ها محمود مخلص با بیان اینکه ماشین‌های تولید داخل نیز به دلیل محدودشدن عرضه همچنان جریان افزایش قیمت را تجربه می‌کنند، به ایلنا گفت: «قیمت آنها در چند هفته گذشته 15 تا 20 درصد رشد داشته است؛ در حال حاضر پژو پارس TU5 تقریبا 738 میلیون تومان، 207 دنده اتوماتیک 922 میلیون تومان، سمند سورن پلاس 560 میلیون تومان، تارا دنده اتوماتیک یک میلیارد و 72 میلیون تومان معامله می‌شوند.» اما چرا واردات نمی‌تواند بر بازار خودرو تاثیر بگذارد؟
واردات بر خودروهای گران‌قیمت تاثیرگذار است
محمدرضا نجفی‌منش، رئیس انجمن صنایع همگن قطعه‌سازی، در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه خبری ترابران درباره تاثیر واردات بر بازار خودرو گفت: «واردات قیمت خودروهای گران‌قیمت را تحت تاثیر قرار می‌دهد.»
او ادامه داد: «تصور اشتباهی که درباره واردات خودرو وجود دارد، این است که فکر می‌کنند نیاز به خودرو زیاد است. اکنون تقاضا برای خودروها زیاد نیست بلکه تقاضا برای مابه‌التفاوت قیمت خودرو وجود دارد.»
این کارشناس صنعت خودرو تصریح کرد که اگر این مابه‌التفاوت کم شود، تقاضای خودرو هم نرمال می‌شود و همین تولید فعلی پاسخگوی نیاز داخلی خواهد بود.
نجفی‌منش علت افزایش قیمت‌ها در بازار را افزایش نرخ ارز دانست و اظهار کرد: «اگر خود قیمت دلار هم کاهش پیدا کند، که تاکنون سابقه نداشته، قیمت‌ها با سرعت کمتری کاهش پیدا می‌کنند.»
ناامیدی از مثنوی هفتادمن آیین‌نامه‌ها
بابک صدرایی، کارشناس صنعت و بازار خودرو نیز در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه خبری ترابران تاکید کرد که برای واردات خودرو از ابتدای سال ۱۴۰۱ حدود ۱۰ آیین‌نامه مختلف ابلاغ شده و به حالت یک مثنوی غم‌انگیز درآمده است.
او درباره عدم تاثیر خبرهای وارداتی بر بازار خودرو بیان کرد: «بازار امید خود را به واردات خودرو از دست داده است. این شیوه واردات با تعداد کم و توزیع قطره چکانی و سامانه‌ای همان بلای خودروهای تولید داخل را به سر خودروهای وارداتی می‌آورد. یعنی در سامانه یک قیمتی در نظر گرفته می‌شود که عملاً قیمت واقعی خودرو این نیست و در بازار آزاد به دو برابر نیز خرید و فروش می‌شود.»
این کارشناس بازار خودرو با تاکید بر اینکه این سیستم واردات و توزیع، جامعه را ناامید کرده است، ادامه داد: «امیدواریم آیین‌نامه جدید شیوه واردات را تسهیل کند، اما باید بدانیم زمانی نتیجه‌بخش خواهد بود که مردم ببینند تعداد زیادی خودروی خارجی پلاک شده و در بازار با قیمتی معقولانه عرضه می‌شود.»
نباید انتظار تاثیر بر خودروی داخلی داشت
صدرایی به وضعیت تورمی اقتصاد ایران و تاثیر تلاطمات نرخ ارز بر پارامترهای سیاسی اقتصادی اشاره کرد و گفت: «البته نباید انتظار داشت این خودروها بر قیمت خودروهای داخلی تاثیرگذار باشد؛ اما شاید بتواند در آینده جلوی شیب صعودی افزایش قیمت‌ها را بگیرد و سرعت افزایش قیمت‌ها را کمتر کند.»
او خاطرنشان کرد: «این نتیجه باید در عمل دیده شود و با تصویب و ابلاغ این آیین‌نامه‌های رنگارنگ که تاکنون انجام شده نمی‌توان بر بازار تاثیر گذاشت.»
آیین‌نامه‌ها سرشار از حرف‌های زیبا اما غیرقابل اجرا
امیرحسین کاکایی، کارشناس بازار و صنعت خودرو و استاد دانشگاه علم‌وصنعت، با یادآوری اینکه واردات خودرو مسئله شد و گفته بودیم که اگر واردات خودرو انجام شود قیمت‌ها افزایش پیدا می‌کند، درباره آیین‌نامه جدید واردات خودروهای نو اظهار کرد: «آیین‌نامه واردات خودروهای نو سرشار از تناقص و حرف‌های زیبا اما غیرقابل اجرا است.»
او ادامه داد: «برای مثال در این آیین‌نامه از انتقال فناوری صحبت شده است. کسی که مقداری خودرو وارد کرده است چه انتقال فناوری می‌خواهد انجام دهد؟ همچنین درباره استاندارها بسیار راحت کوتاه آمده‌اند. وقتی یک خودرو وارد می‌شود، ۶ ماه کالیبره کردن آن برای بنزین و آب‌وهوای ایران طول می‌کشد. چطور با این شرایط به‌راحتی استانداردهای کشورهای دیگر پذیرفته می‌شود؟»
آیین‌نامه‌ای رانت‌زا برای زمین زدن صنعت
این کارشناس بازار خودرو با انتقاد نسبت به اینکه عده‌ای می‌خواهند صنعت خودرو را به قیمت آزادسازی واردات، زمین بزنند؛ گفت: «با توجه به ماده 2 این آیین‌نامه درباره تنظیم بازار باید گفت که در این مدت گزارشی به نام نیازسنجی شنیده یا دیده نشده است، بنابراین نمی‌توان نیاز را تعیین کرد و این حرف شدنی نیست.»
او اضافه کرد: «همچنین خود همین جمله رانت ایجاد می‌کند. زیرا اگر یک شرکت خودرویی زودتر واردات را انجام دهد و اگر به مقدار مورد نیاز باشد، واردات افراد دیگر محدود می‌شود و واردات در دست یک نفر انحصاری می‌ماند. پس این آیین‌نامه یک نوع رانت‌خواری ایجاد می‌کند نه رقابت.»
متناقض بودن آیین‌نامه به‌دلیل بسته‌بودن راه واردات
این استاد دانشگاه با بیان اینکه درون این آیین‌نامه پر از تضاد و تناقض است و حداقل هدف تنظیم بازار و ایجاد بازار رقابتی را محقق نمی‌کند، عنوان کرد: «البته همین آیین‌نامه‌ها پیش از این هم اجرا می‌شد و نمی‌توان گفت جدید است، جدید بودن آن فقط تخفیف شدید دادن به استانداردها است که باعث تاسف است.»
کاکایی تصریح کرد: «راه واردات به دلیل عوامل دیگر قفل شده است. ایران به دلیل تحریم‌ها نمی‌تواند با خودروسازان معتبر فعالیت کند و نمی‌تواند پول را درست جابه‌جا کند. تا این مشکلات حل نشود، اقداماتی چون این ابلاغیه‌ها ظواهر هستند و باطن را درست نمی‌کند و این حرکت‌ها تاثیر مثبتی بر بازار نمی‌گذارند.»
او در پایان تاکید کرد که در مجموع می‌توان گفت کاش این آیین‌نامه ابلاغ نمی‌شد و این آیین‌نامه امید مردم را که منتظر بودند خودروی ارزان و باکیفیت وارد بازار شود و قیمت‌ها را کاهش می‌دهد، ناامید می‌کند.
آیین‌نامه واردات خودرو؛ رانت در لباس رقابت
