اتحادیه اروپا با تصویب مقرره ۲۰۲۵/۲۰۸۳ در چارچوب بسته «Omnibus I»، مسیر اجرای نهایی مکانیزم تنظیم مرزی کربن (CBAM) را هموار کرد؛ اقدامی که از اول ژانویه ۲۰۲۶ به‌طور رسمی وارد مرحله اجرایی خواهد شد.
تین نیوز |
اتحادیه اروپا با تصویب مقرره (EU) 2025/2083 در ۲۰ اکتبر ۲۰۲۵، مکانیزم تنظیم مرزی کربن (CBAM) را بازنگری کرد تا «پروسه ای اجرایی، نه تنبیهی» برای تجارت بین المللی باشد. این اصلاحیه که ذیل بسته «Omnibus I» به تصویب رسید، با ایجاد معافیت ۵۰ تنی، بازطراحی عملیات خرید گواهی و کاهش بار اداری، عملاً مسیر اجرای قطعی CBAM از اول ژانویه ۲۰۲۶ را برای فورواردرها، اپراتورهای بندری و ترمینال های صادراتی هموار می کند.
معافیت ۵۰ تنی؛ نفس تازه برای فعالان خرد و بنادر پرتردد
به گزارش تین نیوز، بر اساس متن رسمی منتشر در روزنامه اتحادیه اروپا، آستانه ارزش ۱۵۰ یورویی در هر محموله حذف و معافیت جدیدی بر مبنای «جرم خالص تجمیعی سالانه ۵۰ تن در هر واردکننده» تعریف شده است. این تغییر به گفته نمایندگان FIATA، بیش از ۹۰ درصد واردکنندگان کوچک را از الزامات ثبت و خرید گواهی خارج می کند و در عین حال ۹۹ درصد از انتشارهای کربنی واقعی را تحت پوشش نگه می دارد.
برای بنادر و نمایندگان کشتیرانی، این اصلاح ساختاری به معنای کاهش توقف کالا در حین بررسی، ساده تر شدن تشریفات گمرکی و به ویژه کاهش تراکم در محوطه های ورودی بار است. با این حال، کالاهای با ریسک بالا مانند برق و هیدروژن از شمول معافیت خارج شده اند تا مانع ایجاد حفره در نظام پایش اقلیمی شوند.
زمان بندی جدید گواهی ها؛ انطباق داده و واقعیت حمل
در گام بعد، مقرره جدید زمان خرید و تسلیم گواهی ها را بازآرایی کرده است. طبق قانون، اولین چرخه مربوط به انتشار ۲۰۲۶ از **۱ فوریه ۲۰۲۷ **آغاز می شود و تا ۳۰ سپتامبر همان سال مهلت دارد.
این اقدام عملاً هم زمان با فصل حسابرسی تجاری و ترخیص سالانه در بنادر اروپا تنظیم شده تا فورواردرها به داده های قابل اتکا دسترسی داشته باشند. همچنین، حداقل ذخیره گواهی از ۸۰ به ۵۰ درصد کاهش یافته که فشار نقدینگی بر واردکنندگان و اپراتورهای حمل را کم می کند.
FIATA در تحلیل خود این ساختار را «گامی سازگار با جریان عملیاتی حمل ونقل دریایی» می داند؛ چرا که خطوط کشتیرانی برای محاسبه ردپای CO₂ در سال اول نیازمند یک تقویم اجرایی قابل پیش بینی بودن
نقش جدید بنادر؛ از نقطه عبور تا گره داده های سبز
مقرره ۲۰۲۵/۲۰۸۳ مفهوم «داده اقلیمی بندر» را به سازوکار CBAM پیوند زده است. از این پس بنادر نقش واسط میان زنجیره تأمین و رجیستری اتحادیه خواهند داشت و موظف اند داده های انتشار محموله ها را در قالب ساختار “Default Value Registry” به اشتراک گذارند.
برای کشورهایی که داده مستند ندارند، مقادیر پیش فرض بر اساس شدیدترین میزان انتشار موجود تعیین می شود. همچنین هزینه کربن پرداختی در خارج از اتحادیه (در صورت مدرک قابل احراز) قابل کسر است. این تصمیم به ویژه برای مسیرهای دریایی از مبدأ خاورمیانه، شمال آفریقا و حاشیه دریای سیاه حیاتی است و می تواند رقابت تعرفه ای تازه ای میان «بنادر سبز» ایجاد کند.
اصلاحیه ۲۰۲۵/۲۰۸۳ نشان می دهد اروپا مسیر واقع گرایانه تری در اجرای اهداف اقلیمی خود در پیش گرفته است؛ مسیری که به جای فشار، بر همکاری و داده محوری متکی است. در این میان، بنادر و خطوط کشتیرانی محور اصلی این گذار هستند: از ایستگاه تخلیه کالا به گره پایش انتشار و شفافیت کربنی تبدیل می شوند. CBAM ساده شده، اگرچه در ظاهر به معنای معافیت و کاهش بار نظارتی است، در باطن آغاز رقابت تازه ای برای کسب اعتبار سبز بندری و سهم پایدار در تجارت اروپا خواهد بود.
بلاگ خبری مکران آریا دریا
