بیش از یک دهه از جدی شدن حضور هندی ها در بندر چابهار می گذرد. با این حال به نظر می رسد که طی سال های گذشته ملاحظات سیاسی و تاخیرهای زیاد، باعث شده تا توسعه این بندر با وجود برخی فعالیت ها، با سرعتی آهسته به پیش برود.
تین نیوز |
بیش از یک دهه از جدی شدن حضور هندی ها در بندر چابهار می گذرد. با این حال به نظر می رسد که طی سال های گذشته ملاحظات سیاسی و تاخیرهای زیاد، باعث شده تا توسعه این بندر با وجود برخی فعالیت ها، با سرعتی آهسته به پیش برود. پیش از این مسعود پزشکیان، رئیس دولت چهاردهم نیز بر ضرورت تسریع روند توسعه چابهار توسط هندی ها تاکید کرده بود.
به گزارش تین نیوز به نقل از روزنامه اقتصاد سرآمد، اردیبهشت ماه سال جاری بود که قرارداد ۱۰ ساله فعالیت هندی ها در بندر چابهار به ارزش ۳۷۰ میلیون دلار امضا شد. با امضای این قرارداد به نظر می رسد قرار است هندی ها مسیری متفاوت از مسیر سال های گذشته را در بندر چابهار طی کنند. براساس قرارداد ۱۰ ساله، هندی ها باید ۱۱۰ تجهیز را برای بندر چابهار تامین کنند و تا آذرماه ۶ تجهیز توسط هندی ها برای بندر تامین شده است.
روزهای ابتدایی آبان بود که گروه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران از تجهیز ۶ دستگاه جرثقیل بندری متحرک بندر چابهار به ابزار تخلیه و بارگیری کانتینر با استفاده از توان و دانش مهندسان داخلی خبر داد. این جرثقیل ها طی چهار سال اخیر فعالیتی نداشتند ولی حالا مدتی است که مهندسان فنی گروه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران با توجه به دانش فنی بالایی که در اختیار دارند، تاکنون یک دستگاه از این جرثقیل ها را جهت تخلیه و بارگیری کانتینر تجهیز و فعال کرده و مابقی نیز طی روز های آتی به همین صورت وارد عملیات تخلیه و بارگیری خواهند شد.
تاکید دولت بر تسریع توسعه چابهار توسط هند
روزهای پایانی آبان ماه بود که مسعود پزشکیان، رئیس جمهوری در نشستی با جمعی از وزرای سابق امور خارجه به دیدارها و گفت وگوهای خود و رایزنی های مقامات بخش های مختلف با طرف های چینی و روسی در راستای تسریع در اجرای توافقات فی مابین و ارتقای سطح روابط اشاره کرد و افزود: تبادل هیئت ها میان ایران با چین و روسیه در جریان است و تلاش داریم موانع پیش روی اجرای توافقات با این دو کشور را برطرف کنیم. چینی ها علاقمند هستند در اجرای پروژه هایی زیربنایی و عمرانی در ایران فعال تر شوند و در ارتباط با روسیه نیز گسترش و تکمیل خطوط ترانزیتی و نیز خط انتقال گاز به شکل جدی در حال پیگیری است. پزشکیان به مذاکرات با نخست وزیر هند و ابراز تمایل آنها برای تسریع در اجرای طرح توسعه بندر چابهار اشاره و تصریح کرد: علاوه بر اصرار هندی ها برای فعال شدن مسیر بندر چابهار، کشورهای جنوب خلیج فارس نیز به دنبال گسترش روابط و به خصوص فعال شدن مسیرهای ترانزیتی با ایران هستند.
اهمیت توسعه چابهار برای اقتصاد هند
بندر چابهار تنها بندر اقیانوسی ایران است که در جنوب شرقی کشور در ساحل دریای عمان در دهانه اقیانوس هند واقع شده است. اهمیت این بندر در امکان اتصال کشورهای محصور در خشکی افغانستان و آسیای مرکزی به آب های آزاد است. با اتصال راه آهن چابهار به زاهدان امکان اتصال ریلی بندر به شبکه ریلی ایران، آسیای مرکزی و ترکیه فراهم می شود. بندر چابهار در کنار دیگر بنادر جنوبی کشور امکان اتصال ریلی به کریدور شمال-جنوب (شبکه غرب دریای خزر) را تا زمان احداث راه آهن رشت-آستارا و از آنجا با بهره گیری از راه آهن جمهوری آذربایجان و روسیه را نخواهند داشت. در این میان هندی ها بارها اعلام کرده اند که از جدیت لازم به منظور افزایش نقش آفرینی بیشتر در حوزه اقیانوس هند برخوردار هستند و تاکنون نیز اقدام های گسترده ای دراین زمینه انجام داده اند تا علاوه بر پیشبرد راهبردهای اقتصادی خود، به عنوان بخشی از حلقه آمریکایی مهار چین به ایفای نقش بپردازند. در واقع با توجه به اینکه چابهار در حدود ۷۰ کیلومتری بندر گوادر پاکستان قرار دارد، در رقابت هند با چین و پاکستان، به عنوان دو رقیب اصلی، از جایگاه ویژه ای برخوردار است. ازسوی دیگر افزایش سرمایه گذاری های هند در بندر چابهار نه تنها زمینه ساز گسترش مناسبات با ایران و افغانستان خواهد شد، بلکه دریچه ای به بازارهای آسیای مرکزی به روی هند می گشاید.
سرمایه گذاری تاجیکستان در چابهار
کارشناسان می گویند که تاجیکستان می تواند از طریق بندر چابهار با ابتکار طرف ایرانی، قسمتی از بندر چابهار یا بندر دیگری را در اختیار گرفته و با سرمایه گذاری دولت تاجیکستان آن را مدیریت کند. این ابتکار نقش قابل توجهی در توسعه بنادر جنوب کشور در دریای عمان و تعمیق روابط و تعاملات تجاری ایران با ۵ کشور آسیای مرکزی خواهد داشت. در همین خصوص نیز فرزانه صادق، وزیر راه و شهرسازی در آستانه سفر به تاجیکستان تاکید کرد که، چون این کشور محصور در خشکی است و نیاز به دسترسی به آب های آزاد دارد، اولین تفاهم نامه درباره تسهیل سرمایه گذاری طرف تاجیک در چابهار به عنوان پروژه ها و سایت های لجستیک برای این کشور است و در این تفاهم نامه به دنبال تسهیل سرمایه گذاری تاجیکستان در پروژه های چابهار هستیم.
مقامات تاجیکستان معتقدند که این کشور می تواند از طریق بنادر به کریدور چندوجهی بین المللی چین، تاجیکستان، ازبکستان، ترکمنستان، ایران، ترکیه و اروپا مرتبط شود. حسین معصوم زاده کارشناس مسائل آسیای میانه در این زمینه می گوید نکته ای که باید مورد توجه قرار گیرد این است که تاجیکستان به عنوان یک کشور محصور در خشکی، نیاز مبرمی به دسترسی به آب های آزاد دارد. یکی از بهترین مسیر ها برای دسترسی تاجیکستان به آب های آزاد و تجارت دریایی بین المللی مسیر ایران است.
نخستین گام های توسعه چابهار توسط هند چه بود؟
پیش از این هند با نصب دو جرثقیل ساحلی در بندر چابهار، نخستین گام را در عمل به تعهدات خود برای توسعه این بندر برداشته و بناست تا ابتدای سال اینده، ۴ جرثقیل دیگر را نیز در این بندر نصب کند. گرچه این اتفاق، در میانه تحریم های آمریکا، خبر خوشی برای اقتصاد کشور محسوب می شود، اما باید منتظر ماند تا مشخص شود که بخش عمرانی کشور، تا چه حد برای ایجاد زیرساخت های مرتبط با بندر چابهار و استفاده از ظرفیت این بندر آماده است.بندر چابهار، تنها بندر اقیانوسی کشور است که مستقیما به آب های آزاد دسترسی دارد. این بندر، به واسطه قرارگیری در مجاورت دریای عمان و اقیانوس هند، در محل تلاقی مسیرهای دریایی بین المللی شرق به غرب و جنوب به شمال شده است. این موقعیت استراتژیک، از یک سو موجب ایجاد یک ظرفیت بزرگ برای مشارکت در تجارت و ترانزیت بین المللی شده و از سوی دیگر توجه قدرت های اقتصادی فرامنطقه ای را به خود جلب کرده است.
ایران آماده بهره برداری از دالان تجاری است؟
برخی از کارشناسان معقتدند که واقعیت غیرقابل انکار آن است که شبکه حمل و نقل ایران آمادگی بهره وری و هماهنگی لازم برای ایفای نقش موثر و پایدار به عنوان یک دالان ترانزیتی تمام عیار و قابل اعتماد برای کشورهای همسایه و مجاور را نداشته و اکنون هم ندارد و با وجود تلاش های گسترده کشورمان برای توسعه زیرساخت های حمل و نقلی از بنادر گرفته تا مسیرهای حمل و نقلی جاده ای و ریلی، به دلیل تکمیل نشدن بسیاری از پروژه ها، پیچیدگی فرایندهای گمرکی و نظارتی و بخشنامه های خلق الساعه، بهره وری پایین ناوگان و همچنین فقدان مدل های کسب و کار لازم برای ارائه خدمات یکپارچه، عملا سرمایه گذاری های صورت گرفته حالتی پراکنده دارند و شباهتی به یک شبکه کارآمد ترکیبی برای حمل و نقل و انتقال سریع، ارزان و ایمن کالا و کانتینرهای ترانزیتی در آن دیده نمی شود.
آخرین اخبار حمل و نقل را در پربیننده ترین شبکه خبری این حوزه بخوانید
بلاگ خبری مکران آریا دریا
