فرصت های سرمایه یابی و سرمایه گذاری در تجارت تولید پایدار و کاهش آلایندگی

با افزایش آلودگی های زیست محیطی، ایران می تواند با الگوبرداری از سیستم های کاهش آلایندگی مانند ETS اروپا و سرمایه گذاری در فناوری های سبز، صنعت دریایی خود را به سمت پایداری هدایت کند.

تین نیوز |

به گزارش تین نیوز به نقل از مارین نیوز، در دهه های اخیر، رشد روزافزون آلودگی های زیست محیطی و تغییرات اقلیمی، سیاست گذاران و صنایع مختلف را به سمت اتخاذ راهکارهای نوین برای کاهش آلایندگی و بهره گیری از منابع انرژی پایدار سوق داده است. صنعت دریایی، که نقش مهمی به عنوان یکی از ارکان اصلی تجارت بین المللی ایفا می کند، نیز از این تحولات بی تأثیر نمانده و کشورهایی نظیر اتحادیه اروپا، بریتانیا، ترکیه و برخی از کشورهای شرق آسیا به اجرای سیستم هایی مانند «طرح تجارت آلایندگی (ETS)» روی آورده اند تا انتشار گازهای گلخانه ای را کاهش دهند. این متن با هدف بررسی تجربیات موفق این کشورها و ارائه راهکارهایی برای گذار صنایع ایران، به ویژه صنعت دریایی، به سمت پایداری و تأمین مالی پروژه های تولید سبز تدوین شده است. در این راستا، ابتدا اهمیت کاهش آلایندگی در صنایع ایران مورد توجه قرار می گیرد، سپس تجربه های بین المللی مرور شده و در نهایت پیشنهادهایی برای توسعه پایدار در ایران ارائه می شود.

ایران به عنوان کشوری با ظرفیت های گسترده در حوزه حمل ونقل دریایی، صنایع سنگین، انرژی و تولید، با چالش های متعددی در زمینه آلودگی زیست محیطی مواجه است. استفاده گسترده از سوخت های فسیلی در حمل ونقل دریایی و فعالیت های صنعتی، انتشار حجم بالای گازهای گلخانه ای و عدم بهره گیری از فناوری های نوین از جمله عواملی هستند که بحران های زیست محیطی را در این کشور تشدید کرده اند. این وضعیت ضرورت بازنگری در سیاست ها و رویکردهای صنعتی را بیش از پیش آشکار می سازد. بهره گیری از تجربیات سایر کشورها در تدوین قوانین مؤثر و ایجاد مشوق های مالی برای گذار به سمت انرژی های پاک می تواند به عنوان راهکاری کلیدی برای حرکت ایران به سوی توسعه پایدار عمل کند. در واقع، کاهش آلایندگی نه تنها به حفظ محیط زیست کمک می کند، بلکه می تواند زمینه ساز ارتقای جایگاه ایران در عرصه تجارت جهانی و افزایش رقابت پذیری صنایع آن شود.

یکی از نمونه های موفق در این زمینه، تجربه اتحادیه اروپا است که از سال 2024 سیستم تجارت آلایندگی (ETS) را برای صنعت دریایی اجرایی کرده است. این سیستم کشتی های با ظرفیت بیش از 5000 تن را ملزم می کند تا هزینه انتشار گازهای گلخانه ای خود را پرداخت کنند. در کنار این الزام، اتحادیه اروپا با سرمایه گذاری در توسعه سوخت های جایگزین مانند هیدروژن، آمونیاک و همچنین برقی سازی بنادر، گام های مؤثری در کاهش آلایندگی برداشته است. به همین ترتیب، بریتانیا نیز با اجرای طرح ETS و سیاست های مالی جدید، از جمله تخصیص یارانه و تسهیلات بانکی کم بهره به شرکت های فعال در حوزه سوخت های پاک و توسعه زیرساخت های برقی برای کشتی ها در بنادر، به توسعه زیرساخت های سبز پرداخته است. این اقدامات نشان دهنده تعهد این کشور به کاهش اثرات زیست محیطی صنعت دریایی است.

ترکیه نیز در راستای هم سویی با استانداردهای اتحادیه اروپا، طرح ETS ملی خود را طراحی کرده است. این کشور با اجرای برنامه های مالیاتی بر آلاینده ها و ارائه تسهیلات به صنایع برای سرمایه گذاری در تکنولوژی های سبز، توانسته است پیشرفت قابل توجهی در کاهش آلایندگی داشته باشد. از سوی دیگر، چین به عنوان یکی از کشورهای پیشرو در این حوزه، با سرمایه گذاری کلان در توسعه ناوگان دریایی سبز و استفاده از کشتی های مجهز به سوخت LNG، هیدروژن و برق، گام های بلندی برداشته است. سیاست های تشویقی دولت چین، مانند تخصیص بودجه های ویژه به شرکت های کشتیرانی برای جایگزینی ناوگان قدیمی با کشتی های کم مصرف، نقش مهمی در موفقیت این کشور ایفا کرده است. این تجربیات نشان می دهند که ترکیب سیاست های تشویقی، سرمایه گذاری هدفمند و تدوین قوانین سخت گیرانه می تواند به کاهش آلایندگی و توسعه پایدار منجر شود.

با توجه به این تجربیات، برای ایران نیز راهکارهایی پیشنهاد می شود که می تواند مسیر توسعه پایدار را هموار کند. نخست، طراحی و اجرای یک سیستم تجارت آلایندگی (ETS) داخلی برای صنایع بزرگ، به ویژه صنعت دریایی، با در نظر گرفتن شرایط اقتصادی کشور و ارائه مشوق های مالی به شرکت ها برای کاهش تولید آلاینده ها، می تواند مؤثر باشد. همچنین، تأمین مالی برای توسعه کشتی های کم مصرف و استفاده از سوخت های جایگزین مانند LNG، هیدروژن و انرژی خورشیدی از طریق همکاری با بانک های داخلی و خارجی، گامی مهم در این مسیر خواهد بود. تعامل با سازمان های بین المللی مانند سازمان بین المللی دریانوردی (IMO) و اتحادیه اروپا نیز می تواند به جذب سرمایه گذاری خارجی در پروژه های دریایی سبز کمک کند.

علاوه بر این، الزام بنادر به استفاده از انرژی های تجدیدپذیر، از جمله تجهیز بنادر کشور به سیستم های برق رسانی برای کشتی ها (Shore Power) و توسعه نیروگاه های تجدیدپذیر در مناطق بندری، می تواند به کاهش وابستگی به سوخت های فسیلی منجر شود. تدوین بسته های حمایتی شامل معافیت های مالیاتی، وام های کم بهره و یارانه برای شرکت های دریایی که به سمت کاهش آلایندگی و استفاده از فناوری های نوین حرکت می کنند، نیز از دیگر پیشنهادهای کلیدی است. در همین راستا، راه اندازی تجارت جلوگیری از آلایندگی می تواند منابع مالی قابل توجهی برای ایران فراهم کند. ایران می تواند با ایجاد یک بازار داخلی برای تجارت مجوزهای انتشار گازهای گلخانه ای، مشابه ETS اروپا، صنایع پرآلاینده را ملزم به خرید مجوزهای انتشار کند و درآمد حاصل از این سیستم را مستقیماً به سرمایه گذاری در فناوری های پاک و ارتقای زیرساخت های دریایی سبز اختصاص دهد.

مشارکت در بازارهای بین المللی کربن و فروش اعتبارهای کاهش آلایندگی (Carbon Credits) به کشورهای متعهد به کاهش انتشار گازهای گلخانه ای نیز یک فرصت اقتصادی مهم برای ایران به شمار می رود. درآمد حاصل از این تجارت می تواند به توسعه انرژی های تجدیدپذیر و بهینه سازی مصرف سوخت در صنعت دریایی و سایر بخش های صنعتی اختصاص یابد. این سرمایه گذاری ها، چه از طریق منابع داخلی و چه خارجی، نه تنها به کاهش آلودگی کمک می کنند، بلکه باعث افزایش بهره وری، کاهش هزینه های تولید و بهینه سازی مصرف انرژی خواهند شد. در بلندمدت، کاهش وابستگی به سوخت های فسیلی، بهبود کارایی ناوگان دریایی و توسعه زیرساخت های سبز می تواند به بازگشت سرمایه و افزایش سودآوری صنایع منجر شود.

در نهایت، گذار صنایع ایران، به ویژه صنعت دریایی، به سمت تولید و حمل ونقل پایدار، نه تنها امری ضروری و اجتناب ناپذیر است، بلکه می تواند به عنوان فرصتی برای توسعه اقتصادی و زیست محیطی تلقی شود. بهره گیری از تجربیات موفق سایر کشورها و اجرای سیاست های تشویقی می تواند ضمن کاهش آلودگی های زیست محیطی، زمینه ساز ایجاد فرصت های جدید سرمایه گذاری در حوزه تولید و تجارت پایدار شود. این تحول نه تنها به بهبود کیفیت زندگی و حفظ محیط زیست کمک خواهد کرد، بلکه با افزایش رقابت پذیری صنایع ایرانی در بازارهای بین المللی، جایگاه ایران را در عرصه جهانی تقویت خواهد کرد. حرکت به سوی پایداری، اگرچه نیازمند برنامه ریزی دقیق و تعهد بلندمدت است، اما نتایج مثبت آن در ابعاد زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی غیرقابل انکار خواهد بود.

بلاگ خبری مکران آریا دریا

منبع خبر