چابهار، با موقعیت راهبردی و ظرفیت های بی نظیر بندری، تجاری و ترانزیتی، امروز به عنوان قلب تپنده توسعه شرق کشور شناخته می شود.
به گزارش تین نیوز به نقل از تسنیم، ، چابهار امروز بیش از هر زمان دیگری در مرکز توجه سیاست های توسعه ای ایران قرار گرفته است؛ نقطه ای راهبردی در جنوب شرق کشور که به عنوان تنها بندر اقیانوسی ایران، ظرفیت تبدیل شدن به دروازه اصلی تجارت، ترانزیت و توسعه اقتصادی شرق کشور را دارد.
این بندر نه تنها جایگاهی ژئوپلیتیکی در سطح منطقه ای و بین المللی یافته، بلکه در سال های اخیر به کانون طرح های بزرگ ملی نیز بدل شده است. یکی از مهم ترین این طرح ها، پروژه عظیم انتقال آب از دریای عمان به استان سیستان و بلوچستان و استان های هم جوار است؛ طرحی که به تعبیر بسیاری از کارشناسان، می تواند نقطه عطفی در حل بحران تاریخی آب شرق کشور باشد.
استان سیستان و بلوچستان سال هاست با کمبود منابع آبی، خشکسالی های مداوم و مهاجرت های ناشی از بحران معیشت دست وپنجه نرم می کند. به همین دلیل، پروژه انتقال آب از دریای عمان نه تنها یک طرح عمرانی، بلکه اقدامی حیاتی برای تضمین آینده اقتصادی و اجتماعی این منطقه به شمار می رود.
در کنار این طرح، بندر چابهار نیز به عنوان محور توسعه ای شرق کشور، ظرفیتی بی بدیل برای اتصال ایران به بازارهای آسیای میانه، شبه قاره هند و حتی شرق آفریقا فراهم کرده است. ترکیب این دو مسیر، تأمین پایدار منابع آبی و توسعه زیرساخت های بندری و ترانزیتی می تواند معادله ای تازه در نقشه اقتصادی ایران رقم بزند.
مسئله مهمی که نباید نادیده گرفته شود، نقش و سهم مردم محلی است. توسعه واقعی زمانی معنا خواهد داشت که منجر به ایجاد اشتغال پایدار، ارتقای سطح معیشت و افزایش کیفیت زندگی ساکنان بومی شود.
به طور کلی، چابهار را می توان نقطه تلاقی دو جریان بزرگ دانست: نخست، جریان تأمین آب و امنیت زیستی برای مردمان سیستان و بلوچستان و شرق کشور؛ و دوم، جریان توسعه تجاری و ترانزیتی که آینده ایران را در کریدورهای بین المللی رقم خواهد زد؛ این دو روند اگر هم افزا و هماهنگ پیش بروند، می توانند چابهار را به قطب راهبردی جنوب شرق ایران و یکی از ارکان توسعه ملی بدل کنند.
چابهار نقطه آغاز پروژه بزرگ آبی
مدیرعامل شرکت تأمین آب صنایع و معادن در این ارتباط اظهار داشت: طرح انتقال آب از دریای عمان به طور خاص برای تأمین نیاز آبی استان سیستان و بلوچستان در نظر گرفته شده و در ادامه، برای کمک به توسعه منابع آبی این استان، آب شیرین به استان های خراسان جنوبی و خراسان رضوی نیز ارسال خواهد شد. این پروژه در مراحل پایانی خود قرار دارد و امیدواریم در آینده نزدیک شاهد آغاز این انتقال باشیم.
محمدحسن اسدی در ادامه افزود: در حال حاضر آبی که به استان های اصفهان، یزد و کرمان ارسال می شود، از دریای عمان تأمین نمی شود، بلکه مبدأ این آب ها خلیج فارس است که از استان هرمزگان به سمت این استان ها هدایت می شود. این خط انتقال آب قبلاً اجرا شده و شامل مسیرهای مختلفی از جمله انتقال آب به کرمان و معادن گل گهر، سرچشمه و در نهایت به چادر بلو یزد است.
او تصریح کرد: خط اول تأمین آب شیرین از خلیج فارس از طریق پروژه ای به نام انشعاب گل گهر سیرجان به سمت اصفهان منتقل می شود. در این مسیر، مبدأ تأمین آب، خلیج فارس بوده و نه دریای عمان که به وضوح نشان دهنده اهمیت منابع آبی موجود در این منطقه است.
اسدی ادامه داد: در پروژه سیستان و بلوچستان، آب شیرین کنی که سال گذشته به بهره برداری رسید، در فاصله بین زاهدان و زابل قرار دارد و به طور خاص برای نیازهای این استان طراحی شده است. این آب شیرین کن به عنوان بزرگ ترین آب شیرین کن خشکی جهان شناخته می شود که ظرفیت های بالایی برای تأمین آب شرب و کشاورزی این منطقه دارد.
او افزود: برای تکمیل تأمین آب در استان سیستان و بلوچستان، پروژه انتقال آب از دریای عمان در حال احداث است که محل آب گیری آن در منطقه گیشاب، 15 کیلومتری شرق چابهار قرار دارد. این پروژه با پیشرفت فیزیکی بیش از 30 درصد در حال تکمیل است و پیش بینی می شود که تا اواخر سال آینده، آب شیرین به منطقه چابهار منتقل شود. در ادامه، با احداث سد در مسیر این پروژه، امکان انتقال آب به دیگر شهرهای استان مانند نیکشهر، ایرانشهر، خاش، زاهدان و حتی شمال سیستان فراهم خواهد شد.
مدیرعامل شرکت تأمین آب صنایع و معادن خاطرنشان کرد: اولویت اصلی در این پروژه، تأمین آب برای شرق کشور، به ویژه استان سیستان و بلوچستان است که انتقال آب به این مناطق به صورت مرحله ای از چابهار آغاز خواهد شد. پس از آن، این طرح ادامه خواهد داشت و در صورت تأمین منابع مالی کافی، انتقال آب به دیگر شهرهای استان مانند زاهدان و حتی به استان های هم جوار نیز ممکن خواهد شد. در این راستا، خراسان رضوی یکی از مناطقی است که در نظر داریم با استفاده از همین خط انتقال آب، نیاز آبی آن تأمین شود، به شرطی که امکان تأمین آب این استان از طریق منابع موجود فراهم گردد.
اهمیت و آینده توسعه بندر چابهار
استاد برجسته اهل سنت سیستان و بلوچستان نیز با اشاره به جایگاه راهبردی بندر چابهار، بیان کرد: چابهار تنها بندر اقیانوسی ایران است و به دلیل دسترسی مستقیم به آب های آزاد، کوتاه ترین مسیر ترانزیتی برای کشورهای محصور در خشکی آسیای مرکزی به شمار می رود. این بندر می تواند به عنوان قطب اصلی کریدور شمال–جنوب و شرق–غرب عمل کرده و در رقابت با بنادر گوادر و کراچی موقعیت ژئوپلیتیکی ویژه ای به ایران ببخشد.
مولوی افضل دهمرده افزود: چابهار ظرفیت بالایی برای توسعه صنایع پتروشیمی، فولاد، شیلات، گردشگری و ترانزیت کالا دارد. اما برای تحقق این ظرفیت ها، باید زیرساخت های اساسی مانند تکمیل اسکله های کانتینری، تجهیز مدرن بارگیری و توسعه راه آهن چابهار–زاهدان هرچه سریع تر عملیاتی شود.
او مهم ترین ضعف فعلی چابهار را نبود شبکه ریلی فعال دانست و خاطرنشان کرد: بدون اتصال ریلی به مرکز کشور و آسیای مرکزی، توسعه صادرات و ترانزیت از چابهار ناقص خواهد ماند. همچنین کمبود زیرساخت های انبارداری، مشکلات بانکی ناشی از تحریم ها و ظرفیت محدود اسکله ها از دیگر چالش های جدی است.
او درباره موانع سرمایه گذاری خارجی تصریح کرد: تحریم های بین المللی، بروکراسی پیچیده و نبود ثبات قوانین اقتصادی، انگیزه سرمایه گذاران خارجی را کاهش داده است. اگر دولت بخواهد چابهار به هاب تجاری منطقه تبدیل شود، باید پنجره واحد سرمایه گذاری ایجاد کرده، امنیت سرمایه را تضمین کند و توافقات چندجانبه با کشورهایی مانند هند و روسیه داشته باشد.
این استاد اهل سنت درباره تأثیر توسعه بندر بر معیشت مردم منطقه گفت: هرچند اشتغال هایی در بخش حمل ونقل، بارگیری و خدمات بندری ایجاد شده، اما بیشتر این مشاغل موقتی هستند. اگر صنایع تبدیلی مانند شیلات، پتروشیمی و فولاد در چابهار مستقر شوند، اشتغال پایدار و گسترده برای مردم محلی شکل خواهد گرفت.
او با اشاره به مزیت های چابهار خاطرنشان کرد: دسترسی مستقیم به اقیانوس هند، معافیت های منطقه آزاد تجاری–صنعتی، امنیت نسبی بیشتر نسبت به کراچی و گوادر، و همکاری راهبردی با هند، مهم ترین برتری های چابهار نسبت به بنادر رقیب هستند.
دهمرده در پایان گفت: چابهار می تواند به هاب تجاری و ترانزیتی منطقه تبدیل شود، اما این هدف بدون تکمیل راه آهن، تجهیز بندر، توسعه صنایع مکمل و اصلاح نظام سرمایه گذاری محقق نخواهد شد.
چابهار امروز نه تنها یک بندر معمولی، بلکه نقطه ای راهبردی برای آینده ایران محسوب می شود. از یک سو پروژه انتقال آب از دریای عمان به عنوان طرحی حیاتی برای رفع بحران مزمن آب در سیستان و بلوچستان و حتی استان های هم جوار، نویدبخش تحولی بزرگ در بهبود شرایط زیستی و معیشتی مردم این منطقه است. از سوی دیگر، توسعه بندر چابهار با توجه به موقعیت ژئوپلیتیکی و دسترسی مستقیم به اقیانوس هند، ظرفیت تبدیل ایران به حلقه ای کلیدی در کریدورهای بین المللی شمال–جنوب و شرق–غرب را فراهم می آورد.
بنابراین، آینده چابهار و پروژه های مرتبط با آن را باید به عنوان یک بسته جامع توسعه ای دید؛ بسته ای که همزمان تأمین آب، ایجاد زیرساخت های مدرن، جذب سرمایه و ارتقای معیشت مردم بومی را هدف قرار دهد. اگر چنین نگاهی حاکم شود، چابهار می تواند به یکی از موتورهای اصلی رشد اقتصادی و تثبیت جایگاه ژئوپلیتیکی ایران در منطقه بدل گردد.
بلاگ خبری مکران آریا دریا
