رامتین موثق گزارشگر
رئیس هیئت‌مدیره انجمن صنفی شرکت‌های حملونقل ریلی و خدمات وابسته با اشاره به احتمال افزایش ناگهانی قیمت گازوئیل در آینده‌ای نه چندان دور، گفت: «توصیه ما به صاحبان صنایع سنگین این است که برای در امان ماندن از ترکش‌های گرانی قیمت گازوئیل به حملونقل ریلی اتکای بیشتری داشته باشند.»
به گزارش پایگاه خبری ترابران، سبحان نظری، رئیس هیئت‌مدیره انجمن صنفی شرکت‌های حملونقل ریلی و خدمات وابسته، 15 آبان در یک پنل تخصصی با عنوان اهمیت جایگاه حملونقل و ترانزیت در صنایع معدنی در حاشیه هفدهمین نمایشگاه بین‌المللی ایران کانمین 2023 با اشاره به قیمت پایین سوخت به‌ویژه گازوئیل، به صاحبان صنایع سنگین و عمده درباره احتمال افزایش سوخت هشدار داد و گفت: «این هشدار مبتنی بر مفروضات است. یک فرض جدی ما کمبود بودجه دولت است و فرض دوم این است که اگر دولت تعارفاتی درباره قیمت‌گذاری انرژی دارد، پشت این تعارفات یک اجبار و الزام وجود دارد که قیمت انرژی را اصلاح کند زیرا نرخ سوخت گازوئیل در کشور ما طبق قیمت جهانی تقریباً نزدیک به صفر است.»
او افزود: «قیمت‌های فعلی گازوئیل که دو نرخ ۳۰۰ و ۶۰۰ تومان است و نرخ متوسط آن ۴۵۰ تومان، آن را قاچاق‌پذیر می‌کند زیرا در کشورهای منطقه قیمت گازوئیل یک دلار یعنی ۵۰ هزار تومان است. شاهد مثال قاچاق هم واردات بنزین توسط دولت است. البته دولت با این کار به تقاضای قاچاق پاسخ می‌دهد.»
رئیس هیئت‌مدیره انجمن صنفی شرکت‌های حملونقل ریلی و خدمات وابسته درباره مشکلات ایجاد شده به دلیل قیمت پایین سوخت اظهار کرد: «این قیمت سوخت مشکلات دیگری نیز ایجاد می‌کند و بر تصمیمات استراتژیک دولت و بخش خصوصی تاثیر می‌گذارد.»
او اظهار کرد: «وقتی گازوئیل قیمتی نزدیک به صفر دارد، هزینه حملونقل برای صنایع اهمیت پیدا نمی‌کند و به این صورت است که حساسیت برای جانمایی در تاسیس یک کارخانه وجود ندارد چراکه هزینه حملونقل آن ارزان است اما اگر قیمت گازوئیل واقعی بود آن محل انتخاب نمی‌شد و کاهش هزینه حملونقل اهمیت پیدا می‌کرد.»
سهم حملونقل ریلی در ایران زیر 10 درصد است
نظری با اشاره به مشکلات دیگر ایجاد شده به دنبال قیمت سوخت درباره سهم حملونقل ریلی در جابه‌جایی بار صنایع سنگین تصریح کرد: «مشکل دیگر، جابه‌جایی بار برای چشم‌انداز توسعه‌ای بیشتر صنایع عمده کشور است. همه صنایع عمده و سنگین، مانند معدنی‌ها و فولادی‌ها و …، برنامه توسعه دارند و برای افزایش حجم تولیدات خود ارقام سنگینی پیش‌بینی کردند.»
او تصریح کرد: «در اکثر کشورهای جهان، این ارقام بالای پیش‌بینی شده صنایع، با حملونقل ریلی جابه‌جا می‌شوند؛ یعنی وقتی بار، تناژ و مسافت حمل بالایی داشته باشد شیوه حمل آن ریلی می‌شود، اما سهم حملونقل ریلی در جابه‌جایی بار در ایران زیر ۱۰ درصد است. در حالی که مثلاً در روسیه برعکس است و حملونقل ریلی ۹۰ درصد سهم دارد.»
او تاکید کرد: «در کشورهایی که GDP بالایی دارند و بار زیادی جابه‌جا می‌کنند، میانگین سهم حملونقل ریلی، افزون بر ۵۰ درصد است؛ یعنی نیازهای لجستیک صنایع خام وابسته به حملونقل ریلی است اما در ایران وابسته به حملونقل جاده‌ای و به همین دلیل در کشور ما ۳۰ میلیارد لیتر گازوئیل در بخش حملونقل مصرف می‌شود.»
کمبود واگن را فراموش نکنیم
رئیس هیئت‌مدیره انجمن صنفی شرکت‌های حملونقل ریلی و خدمات وابسته در ادامه با تاکید اینکه صنایع خود باید برای توسعه حملونقل ریلی سرمایه‌گذاری کنند و با افزایش احتمالی قیمت سوخت جایگزینی برای حملونقل جاده‌ای داشته باشند، گفت: «در وضعیت فعلی، بار ریل‌پسند حداقل 4 برابر بار فعلی سیستم ریلی است پس صنعت ریلی اکنون هم با کمبود ناوگان مواجه است و اگر گازوئیل ناگهان گران شود، کمبود واگن هم به‌صورت ناگهانی خود را نشان می‌دهد.»
نظری درباره خطرات دیگر آماده نبودن برای این سیاست یادآور شد: «نتیجه گران‌سازی سوخت در صورت عدم آمادگی این است که راننده‌ها به طرق مختلف تقاضای افزایش کرایه می‌کنند و این یکی از روش‌های فشار راننده به صاحبان بار است. بعد از مدتی صاحبان بار مجبور به پذیرش می‌شوند در حالی که باید به حمل ریلی متکی می‌شدند.»
او درباره کمبود سرمایه‌گذاری در حملونقل ریلی خاطرنشان کرد: «به دلیل نازپروردگی حملونقل جاده‌ای، بخش ریلی نتوانسته نفس بکشد و توجیه‌پذیری اقتصادی برای سرمایه‌گذاری نداشته است. اکنون که احتمال افزایش قیمت سوخت وجود دارد، ضروری است که صنایع خود سرمایه‌گذاری مستقیم در حملونقل ریلی کنند.»
کرایه‌ها یکسان گران نمی‌شود
رئیس هیئت‌مدیره انجمن صنفی شرکت‌های حملونقل ریلی و خدمات وابسته با ارائه مدل‌های پیش‌بینی شده تاثیر قیمت سوخت بر کرایه‌ها تاکید کرد: «افزایش قیمت کرایه‌ها با شیوه یکسان انجام نمی‌شود و حملونقل ریلی وجاهت و کم‌مصرف بودن خود را در قالب قیمت کمتر کرایه خود به رخ حملونقل جاده‌ای می‌کشد.»
نظری افزود: «با این قیمت گازوئیل که نزدیک به صفر است، صرفه‌جویی در مصرف خود را نشان نداده است و همچنین تاثیری بر کرایه‌ها ندارد. اما اگر قیمت گازوئیل افزایش پیدا کند و مثلاً ۲ هزار تومان شود، به کرایه حملونقل ریلی ۴ تومان اضافه می‌شود و به حملونقل جاده‌ای ۸۴ تومان زیرا در جاده وسیله نقلیه پرمصرف‌تری داریم.»
او در پایان با ارائه مثال‌های دیگر خاطرنشان کرد که در صورت افزایش قیمت سوخت کرایه حملونقل ریلی از جاده‌ای کمتر افزایش پیدا می‌کند و ضرورت دارد خود صنایع در حملونقل ریلی سرمایه‌گذاری کنند.
