بر اساس این توافق که قرار است در نشست اکتبر به طور رسمی به تصویب برسد و از سال ۲۰۲۷ اجرایی شود، آستانه های مجاز انتشار گازهای گلخانه ای به مرور سخت گیرانه تر خواهند شد. هدف نهایی این طرح، رسیدن به سطح انتشار خالص صفر در صنعت کشتیرانی تا حدود سال ۲۰۵۰ است.
تین نیوز |
در گامی بی سابقه و مهم برای مقابله با تغییرات اقلیمی، بسیاری از کشورهای بزرگ کشتیرانی جهان توافق کردند که حداقل تعرفه ای معادل ۱۰۰ دلار برای هر تن گاز گلخانه ای منتشرشده از کشتی هایی که از یک آستانه مشخص فراتر می روند، اعمال کنند. این اقدام، عملاً نخستین مالیات جهانی بر انتشار گازهای گلخانه ای به شمار می رود.
به گزارش تین نیوز به نقل از اندیشکده پیشرفت دریایی، سازمان بین المللی دریانوردی (IMO) برآورد کرده است که این تعرفه می تواند سالانه بین ۱۱ تا ۱۳ میلیارد دلار درآمد ایجاد کند. این منابع مالی به صندوق «کربن صفر» سازمان اختصاص خواهد یافت تا در زمینه توسعه سوخت ها و فناوری های پاک، تشویق کشتی های کم آلاینده و همچنین حمایت از کشورهای در حال توسعه برای نوسازی ناوگان های فرسوده و دوری از سوخت های آلاینده سرمایه گذاری شود.
بر اساس این توافق که قرار است در نشست اکتبر به طور رسمی به تصویب برسد و از سال ۲۰۲۷ اجرایی شود، آستانه های مجاز انتشار گازهای گلخانه ای به مرور سخت گیرانه تر خواهند شد. هدف نهایی این طرح، رسیدن به سطح انتشار خالص صفر در صنعت کشتیرانی تا حدود سال ۲۰۵۰ است.
مخالفت آمریکا و واکنش ها
جای خالی ایالات متحده در این مذاکرات، از نکات برجسته توافق بود. دولت آمریکا نه تنها در مذاکرات لندن شرکت نکرد، بلکه سایر کشورها را به مخالفت با این اقدام فراخواند. دونالد ترامپ تهدید کرده بود که هرگونه تعرفه بر مبنای سوخت یا انتشار را رد خواهد کرد و حتی ممکن است اقدامات متقابل اقتصادی اتخاذ کند. با این حال، آرسنیو دومینگوئز، دبیرکل IMO، در پاسخ به خبرنگاران گفت که کشتی های بزرگ که میان کشورهای مختلف در ترددند، ملزم به رعایت مقررات IMO هستند. او کشورهای ناراضی را به همکاری با سازمان دعوت کرد تا راه حلی جمعی و جهانی برای مقابله با تغییرات اقلیمی شکل گیرد.
واکنش های متفاوت: از حمایت تا انتقاد
در حالی که برخی فعالان محیط زیستی توافق جدید را «تصمیمی تاریخی» دانستند، برخی دیگر آن را ناکافی توصیف کردند. اما فنتون، مدیر ارشد دیپلماسی اقلیمی در سازمان «فرصت سبز» در بریتانیا، گفت این اقدام به کشتی ها اجازه می دهد که «هزینه آلودگی را پرداخت کرده و همچنان به استفاده از سوخت های آلاینده ادامه دهند»؛ زیرا ممکن است پرداخت تعرفه برای شرکت ها ارزان تر از نوسازی یا تغییر سوخت باشد.
او همچنین افزود: «IMO تصمیمی تاریخی گرفت، اما در نهایت، تصمیمی که کشورهایی با بیشترین آسیب پذیری اقلیمی را ناکام گذاشت و به تعهدات دو سال پیش اعضا پاسخ نداد.» در مقابل، سازمان هایی مانند «صندوق دفاع از محیط زیست» از این تصمیم استقبال کردند. ناتاشا استاماتیو، از اعضای این صندوق، گفت: «با تصویب استاندارد جهانی سوخت و مکانیزم قیمت گذاری گازهای گلخانه ای، IMO گامی مهم برای کاهش اثرات اقلیمی کشتیرانی برداشت. حالا اعضا باید به تدریج استاندارد سوخت را تقویت کنند تا گذار به انرژی های پاک به شکل عادلانه و مؤثر رقم بخورد.»
منطقه جدید کنترل آلایندگی در اقیانوس اطلس شمال شرقی
یک روز پیش از این تصمیم، نمایندگان IMO پیشنهاد ایجاد منطقه کنترل آلایندگی در شمال شرق اقیانوس اطلس را تصویب کردند. بر این اساس، کشتی هایی که از این منطقه عبور می کنند، موظف به استفاده از سوخت ها و موتورهای با آلایندگی کمتر خواهند بود. این منطقه شامل مسیرهایی است که به بنادر بریتانیا، گرینلند، فرانسه و جزایر فارو منتهی می شوند و بر کشتی هایی از آمریکای شمالی، آسیا و سایر نقاط جهان نیز تأثیر خواهد گذاشت.
چالش های مذاکرات: مالیات ثابت یا سیستم تجارت کربن
یکی از مهم ترین چالش های مذاکرات، نحوه اعمال تعرفه بود. بیش از ۶۰ کشور، به رهبری کشورهای جزیره ای اقیانوس آرام که به شدت در معرض خطرات اقلیمی قرار دارند، خواهان مالیاتی ساده برای هر تن انتشار بودند. در مقابل، کشورهایی با ناوگان های بزرگ دریایی مانند چین، برزیل، عربستان سعودی و آفریقای جنوبی، به دنبال سیستم تجارت اعتباری کربن بودند. در نهایت، توافقی بینابینی حاصل شد که ترکیبی از هر دو مدل است، اما یک مالیات فراگیر برای همه انتشارات محسوب نمی شود.
این توافق با رأی گیری به تصویب رسید: ۶۳ کشور از جمله چین، برزیل، آفریقای جنوبی و بسیاری از کشورهای اروپایی موافقت کردند. ۱۶ کشور به رهبری عربستان سعودی مخالفت کردند و ۲۴ کشور، از جمله تعدادی از کشورهای جزیره ای، رأی ممتنع دادند. نمایندگان این کشورها اعلام کردند که این توافق “بسیار اندک و بسیار دیر” است و تلاش خواهند کرد تا آن را در نشست اکتبر تقویت کنند.
سایمون کوفه، وزیر حمل ونقل، انرژی، ارتباطات و نوآوری تووالو، در بیانیه ای گفت: «ما به عنوان کشورهایی آسیب پذیر از نظر اقلیمی آمده بودیم؛ با بیشترین نیاز و روشن ترین راه حل. اما با چه مواجه شدیم؟ گزینه های ضعیف از سوی اقتصادهای بزرگ جهان.»
سخن پایانی
نماینده برزیل در نشست پایانی تأکید کرد که این توافق قرار نیست کامل باشد، چرا که هر کشور تعریفی متفاوت از کمال دارد. اما کشورها به حرف یکدیگر گوش دادند و چارچوبی برای مقابله با تغییرات اقلیمی در شرایط ژئوپلیتیکی دشوار فعلی شکل دادند.
این توافق، با وجود کاستی ها، می تواند سرآغاز راهی مهم برای پاک سازی صنعت جهانی کشتیرانی و کاهش تأثیرات اقلیمی آن باشد، صنعتی که اکنون حدود ۳ درصد از کل گازهای گلخانه ای جهان را به خود اختصاص داده است.
بلاگ خبری مکران آریا دریا
